ХИФУ устудьуоннара Саха сиригэр сөп түбэһэр тутуу матырыйаалларын оҥорон таһаараллар

Устудьуоннар олохтоох матырыйаалы бэйэ бэйэтигэр булкуйан саҥа көрүҥ тутуу матырыйаалын оҥороору холоон көрөллөр. Саха сиригэр бу эйгэҕэ саҥа арыйыылар барыта бу дьоҕус лабораторияттан тахсаллар.  Оттон магистрант Алгыс Бытыров ирбэт тоҥноох сиргэ олус наадалаах хайысханы чинчийэр итиэннэ онно бэйэтэ туспа ситиһиилэрдээх. 

Алгыс Бытыров, ХИФУ инженерно-техническэй институтун устудьуона: «Сирбит ирбэт тоҥун кытаатыннараары чинчийэ сылдьабыт».

Инженерно-техническай инстиут саамай киэн туттуута, улахан айан таһаарыыта пенобетон буолар. Бу матырыйаал хас да көрүҥүн устудьуоннар уонна уһуйааччылар оҥорбуттар. Чинчийии биир сиргэ турбат сыллата сайдар. Бастаан буруус маһы солбуйар чааһынай дьиэ тутуутугар туһаммыт буоллахтарына, билигин элбэх этээстээх дьиэ кытта дьэндэппиттэр. Сылааһы тутуутунан, ыйааһына чэпчэкитинэн тэҥнээҕэ суох. Аны бу пенобетону олохтоох учуонайдар ыраах Арктика улуустарыгар туһанары тобуллулар.

Василий Рожин, ХИФУ инженерно-техническэй институтун дириэктэри билим үлэтигэр солбуйааччы, доцент: «Ыраах сирдэргэ дылы сиэмэммитин хаһан аҕалыахпытыгар дылы свойствалара сүтэр. Ону биһи олохтоох матырыйаалтан оҥорор саҥа технологияны айбыппыт».

Ити арыйыыга Сунтаар цеолита, Өлүөнэ кумаҕа уонна Өлүөхүмэ гииспэлээх тааһа туттуллар. Бу маннык састаабы  туһанан урукку керамзитобетон диэни  солбуйар   матырыйаалы оҥорон таһаардылар. Цеолиты үлтүрүтэн, мэлиилээн анал температураҕа буһаран бу курдук гранулалары ылаллар. Маннык матырыйаал олус сылаас буолан хос бүрүөһүнү ирдээбэт.

Алексей Местников, ХИФУ инженерно-техническэй институтун профессора, техническэй наука доктора: «Бу маннык пенобетону солбуйар. Кинилэртэн маннык пористай матырыйаал атыылаһан сиэмэни кытта холбоон, кыра кумах эбэн ханнык баҕар сиргэ монолитнай да тутуу ыытыахха сөп, блоктары да оҥоруохха сөп, панельары да тутуохха сөп».

Институт наукаҕа улахан болҕомтону уурар. Ол курдук 12 хайыхаҕа араас куруһуоктары тэрийэн үлэлэтэр. Манна устудьуоннара сэргэ оскуола оҕолоро кытта дьарыктаналлар. Оттон үөрэх кыһата түөрт сүрүн хайысханан идэҕэ бэлмниир.