Уһук хоту улуустарыгар таһаҕаһы тириэрдии салҕанар

Тоҥ хаары тоҕута кэйэн тыын суолталаах суол анньыллар. Хоту дойду хоһуун дьоно күннэтэ кыһыҥҥы суолларын оҥоруу түбүгэр сылдьаллар. Ас-таһаҕас, олоххо-дьаһахха быһаччы суолталаах мал-сал тохтобула суох кэлэригэр күннэтэ күүстээх үлэ ыытыллар.

Орто Халыма улууһугар бүгүҥҥү туругунан уматык тиэйиитэ күүскэ ыытыллар. Бу аҕыйах хонуктааҕыта күүстээх буурҕа түһэн бүтүн улуус биир нэдиэлэ устата суола суох олордо. Онон болдьохтон хаалыылар бааллар диэн улуус дьаһалтата иһитиннэрэр. Тиэйии үлэтин муус устар 20 чыыһылатыгар түмүктүүр соруктаахтар.

Пётр Антипин, Орто Халыма улууһун баһылыгын бастакы солбуйааччы: «Бүгүҥҥү туругунан таас чох тиэйиитэ 28% туолан турар. Ол эбэтэр 4883 туонна тиэллэн турар. Сыллааҕы былааммы 17110 туонна. Билигин 27 тиэйэр массыына үлэлии сылдьар».

Онтон бу Усть-Куйга хоһуун дьонун күннэҕи үлэлэрин хартыыната. "Арктика суоллара" хааһына тэрилтэтэ 9 уһук хоту уонна арктика сиригэр-уотугар сытар улуустарга 8 тыһыынчаттан тахса км. усталаах суоллары көрөр-истэр. Киэҥ сиринэн тайаан сытар Сахабыт сирин кыһыҥҥы суолларын 62 быраһыаныгар эппиэтинэһи сүгэр. Бу суолларга күннэтэ 200-тэн тахса тиэхиникэ үлэлиир.

Николай Попов, СӨ "Арктика суоллара" хааһына тэрилтэтин генеральнай дириэктэрин бастакы солбуйааччы, тэрилтэ сүрүн инженерэ: «Быйылгы сылбыт күчүмэҕэйдээх буолла. Ол курдук хоту улуустарга буурҕа түстэ. Ол буурҕа содулун ыраастыы сылдьабыт. Суолу кэтирэтэбит уонна сорох сирдэргэ саҥа суолу анньа сылдьабыт».

Төһө да ыарахан, буурҕалаах, силлиэлээх күн-дьыл турдар Хоту улуустарга тыын суолталаах аһы, таһаҕаһы тириэрдии салҕанар. Бүгүҥҥү күн туругунан Бүлүү бөлөх улуустарыгар, Өлөөн, Муома улуустарыгар былаан 100% тиэллэн турар.

Уруккута Якутоптторг билиҥҥитэ Арктикатааҕы эргиэн-логистика хампаанньата хоту улуустар астарын-үөллэрин хааччыйыыннан дьарыктанар. Күүстээх таһыы үлэлэрэ Баатаҕайга, Черскэйгэ, Зырянкаҕа уонна Абый улуустарыгар ыытыллар. Быйылгы былаан - 5 тыһыынча туонна.

Сергей Шестаков, Арктикатааҕы эргиэн-логистика хампаанньатын тиэйиигэ-таһыыга салалтатын салайааччыта: «Таһаҕаһы тиэйиини сүрүнүн олунньу ыйы бэйэбит массыынабытынан тиэйдибит. Билигин догобуордаһан муҥутуурун таһан эрэбит. Бүгүн күннээххэ 2000 туонна курдук тиэлиннэ, 4900-тэн. Бу күннэргэ үлэ күүскэ барар».

Билиҥҥи туругунан кыһыҥҥы суоллар бары арыллан тураллар. Көҥүллэммит уйук муҥутаан 30 туоннаҕа тиийэр. Онон билигин халлаан сылыйыар диэри суол уонна таһаҕаһы тиэйии үлэһиттэригэр үлэ үгэннээн турар кэмэ.