Саха сиригэр ювелирнай салаа сайдыытын тула төгүрүк остуол буолла

Саха уустарын түҥ былыргыттан аныгы үйэҕэ диэри сүппэккэ-симэлийбэккэ тиийэн кэлбит төрүт сатабыллара билиҥҥи аныгы ювелирнай искусство тулхадыйбат укулаатыгар кубулуйбута үөрдэр. Бу идэҕэ дьаныардаах, тулуурдаах, бэйэлэин идэлэригэр ис-хаан бэриниилээх, айылҕаттан анал дьоҕур бэриллибит дьоно ордук кыайа-хото сыстан үлэлииллэр. Саха сиригэр ювелирнай салаа экономика биир тутаах хайысхатын быһыытынан үлэлээн-хамнаан кэлбитэ номнуо отуттан тахса сыл буолла. Бу кэм тухары араас түһүү-тахсыы да баара, ол эрээри бу кэнники үс сыл иһигэр пандемияттан саҕалаан аныгы кэм усулуобуйатыгар эбии ыарахаттар үөскээн балаһыанньа судургута суох.

Кыыдаана Гурьева, "Арктика ювелирдара" ассоциация толорооччу дириэктэрэ: «Бу быйылгыттан, 2023 сыллаахтан ювелирдар бары, тэрилтэлэр, оҥорон таһаарыы уонна атыы тутаах нолуок түһэриигэ көстүлэр. Урут биһи судургутуллубут, патентнай нолуок түһэриини туттуохпутун сөп этэ. Быйылгыттан оннук балаһыанньа буолан быһа холоон 30% тэрилтэ сабылынна. Саха сиригэр эрэ буолбатах, Арассыыйа үрдүнэн барытынан».

Нолуок 20% диэри үрдээһинин, ону тэҥэ бүгүҥҥү күҥҥэ ювелирнай салааҕа баар кыһалҕалары, суолталаах боппуростары  өрөспүүбүлүкэ промышленноһын миниистирэ Максим Терещенко салайааччылаах төгүрүк остуолга дьүүллэстилэр. Манна өрөспүүбүлүкэ сүрүн ювелирнай тэрилтэлэрэ, чааһынай эргинээччилэр, биирдиилээн ювелирдар, хампаанньалар бэрэстэбитэллэрэ кытыннылар. Билигин Саха сиригэр уопсайа 60 тахса тэрилтэ, урбаанньыт үрүҥ, кыһыл көмүстэн ювелирнай оҥоһуктарын бэлэмнээһининэн, атыылааһынынан дьаркытанар. Федор Гермогенов - ювелирынан үлэлээбит уопсай ыстааһа 21 сыл буолла. Төрдүс сылын бэйэ дьыалатын арынан дьон сакааһынан киэргэллэри, симэхтэри, тэриллэри оҥорор.

Фёдор Гермогенов, ювелир, чааһынай эргиэмсик: «Туруорсарбыт диэн нолуок эрэ буоллаҕа. Нолуокпут биһиэхэ наһаа үрдээтэ, 20% буолла, дьон киэнэ барыта 13%».

Ону тэҥэ кыһыл, үрүҥ көмүстэр сыаналара үрдээн оросхуот эбиллэр эрэ. Аны туран былырыыҥҥыттан ыла кэккэ ирдэбиллэр киирэн холобура урбааны сыыппараҕа көһөрүү, булгуччулаах бэлиэ, хас биирдии оҥоһук QR-кодтаах буолуохтааҕа эбии туһааннаах тэриллэринэн оборудованиенан хааччылыыны эрэйэр буолла. Пандемия содула, саҥа уларыйыылар киирэн ювелирнай салааҕа охсуулаах буолла. Онтон сиэттэрэн Ил Түмэн депутаттара урбааньыттары өйүүр сыалаах саҥа сокуону суруйбуттара, билигин эбии көрүүгэ, дьүүллэһиигэ сытар.

Александр Павлов, ювелирнай тэрилтэ салайааччыта: «Президеҥҥа тиийэ, Госдумаҕа, Совет федерации, Минфиҥҥа сурук бөҕөтүн суруйан, манна биһи депутаттарбытын, Ил Түмэни, Правительствоны кытта көрсөн, сурук суруйан. Ил Түмэннэр Госдумуҕа биһи этиибитин киллэрбиттэрэ, ол да буоллар ааһа илик».

Маныаха бу нэдиэлэҕэ өрөспүүбүлүкэ Правительствотын уурааҕа тахсан биэдэмстибэлэр икки ардыларынааҕы хамыыһыйа-бөлөх тэриллэн, билигин үлэлии сылдьар ювелирнай тэрилтэлэртэн, урбаанньыттартан, туһааннаах үөрэх кыһаларыттан бу сыл бүтүөр диэри ювелирнай салааны сайыннарыыга, туох көмө наадатын туһунан этиилэри, быһаарыылары хомуйуохтара.