Кыһыҥҥы суолунан таһаҕаһы тиэйии тэтимирэр

41

Сыл ахсын баччаларга, кыһыҥҥы уустук кэмҥэ, таһаҕаһы тиэйии тэтимирэр. Өрүстэринэн, күөллэринэн муус суоллара арылланнар сырыы көхтөөхтүк тэриллэр. Бүгүҥҥү күҥҥэ уопсайа регионнааҕы 103 учаастак баарыттан 91 номнуо аһыллан турар. Онтон кыһыҥҥы суолларга уйугу сыыйа улаатыннараллар. Холобура, Дьокуускай-Аллараа Бэстээх хайысхаҕа 10 туоннаҕа диэри көҥүллээх, онтон уонча хонугунан 30 туоннаҕа диэри уонна олунньу саҥатыгар 40 туоннаҕа диэри көҥүллүөхтэрэ.

Быйыл уйугу үрдэтии ааспыт сылтан бытааран иһэр. Сүрүн төрүөт - тутаах өрүскэ муус чарааһа буолар. Ол курдук, Өлүөнэ эбэбитигэр муус халыҥа былырыыҥҥы көрдөрүүттэн 10 см чараас диэн тустаах хамыыһыйа быһаарбыта. Онон бу күн бэҕэһээ эрэ Хатас-Паловскай хайысханан 40 туоннаҕа диэри уйуктаах транспорт сырыытын көҥүллээтилэр. 

Анатолий Потапов, СӨ транспорт уонна суол-иис хаһаайыстыбатын миниистирин бастакы солбуйааччы: "Хатас-Павловскай хайысханан 40 туоннаҕа уһуннук көҥүл биэрбэтэхпит сүрүн төрүөтэ – былырыыҥҥы көрдөрүүттэн муус 30-35 см чараас".

Салгыы муус халыҥын ыллаҕына, кэккэ мууһунан туорааһыннарга уйук кээмэйин үрдэтиэхтэрэ. Федеральнай суолларга, холобура, Бүлүү, Халыма суолларыгар баар муус суолларыгар 40 туоннаҕа диэри сырыы олохтонон турар. Маны тэҥэ, ахсынньы бүтүүтүттэн Таас Үрэхтэн Иркутскай уобаласка диэри кыһыҥҥы суол үлэлиир. Муус суолларынан бастакы уочарат суолталаах таһаҕаһы, чуолаан  оттугу таһыыга улахан болҕомтону уураллар. Тохсунньу саҥатыгар Дьааҥы улууһун Уһун Күөл нэһилиэгэр намыһах хаачыстыбалаах чохтон хочуолунай үлэтэ харгыстаммыта. Ааспыт сайын Дьааҥы улууһа ууга баран оттук сезона уустуктук ааһан иһэр.

Владислав Иванов, "Дьааҥы улууһа" МТ баһылыга: "Таас быраҕыылаах суол учаастактарын көннөрүү үлэтэ бара турар. Чох Табалаахха таһылла турар. Тиэйээччилэри кытары ОДЬКХ ГУТ сөбүлэҥ түһэристэ. Бүгүҥҥү күҥҥэ Табалаах нэһилиэгэ уонча хонукка саппаастаах олорор. Онон нэһилиэнньэҕэ куттал суох".

Бэлиэтээн эттэххэ, бүгүҥҥү күҥҥэ өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн  уопсайа 875 тыһ. туонна суолталаах таһаҕас, ол иһигэр оттук, ас тиксэриллиэхтээҕиттэн 300-кэ тыһ. туонна кэриҥэ миэстэтигэр тиксэриллэн турар. Онтон Арктика улуустарыгар 195 тыһ. туонна таһаҕас тиэллэрэ былааннаммыт. Улахан тоһуттар тымныылар турар кэмнэригэр хочуолунайдар үлэлэрэ туруктаах буолуутун хааччыйар туһуттан үлэ бу хайысхаҕа эбии күүһүрүөҕэ