Сииги саптарыы быйыл эрдэ ыытылынна

"Быйыл өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 58 тыһыынчаттан тахса гаа сиргэ ыһыы ыһыллыаҕа. Билигин бааһыналарга сииги саптарыы түмүктэнэн эрэр. Мэҥэ хаҥалас, Уус Алдан улуустарыгар ордук элбэх иэннээх сиргэ сииги саптарыы үлэтэ ыытыллар",- Ирена Осипова, корреспондент.

Уус Алдан улууһа быйыл 1399 гааҕа туорахтаах култуураны ыһар былааннаах. Бу иһигэр сэлиэһинэйи, эбиэһи, оруоһу. Бу хайысханан тустаах улууска 3 хаһаайыстыба дьарыктанар. Маныаха икки хаһаайыстыба спецсемхоз быһыытынан үлэлииллэр, ол эбэтэр элбэх сыллаах элита диэн кылаастаах сиэмэнэн атын хаһаайыстыбалары хааччыйаллар. Уус Алдаҥҥа номнуо 10 тахса сыл олохтоох бэйэ учуонайдара оҥорон таһаарбыт суортарын ыһаллар. Быйыл да бу үгэстэрин салгыыллар. Билигин бааһыналарга сиик саптарыыта түмүктэнэн эрэр.

Быйыл дьыл эрдэлээн ыһыыга бэлэмнэнии болдьохтон урутаан саҕаланна. Онон хаһаайыстыбалар туораахтаах култуураны ыһыыга күүскэ түһүнүөхтэрэ. Оттон сүөһү эбии аһылыгын бэлэмнээһин болдьох быһыытынан барыаҕа.

Вячеслав Гаврильев, СӨ тыа хаһаайстыбатын министиэристибэтин мелиорацияҕа, сири оҥорууга уонна үүнээйини сайыннарыыга департамент салайааччыта: "Билигин ыксыахпытын наада уторахтаах култуураны ыһыыга. Сүөһү эбии аһылыгын ыһыы кэминэн барыаҕа, олор болдьохторо атыттар. Хортуоппуйга эмиэ тэҥҥэ киириэхтэрэ. Сиэмэ атыылаһыытын хаамыыта үчүгэй. 85% тэҥ этэ".

Билигин сиэмэни таһыы-тиэйии үлэтэ барар. Ыам ыйын 7 күнүнээҕи туругунан 954 туонна туораахтаах култуура сиэмэтин хаһаайыстыбаларга тиэрдэргэ дуогабар түһэриллибит.  Мантан 815 туонна тиэрдилиннэ, ол эбэтэр былаан 85 бырыһыана туолла. Оттон элбэх сыллаах үүнээйи сиэмэтин тиэйии былаана 71 бырыһыан туолла.

Вячеслав Гаврильев, СӨ тыа хаһаайстыбатын министиэристибэтин мелиорацияҕа, сири оҥорууга уонна үүнээйини сайыннарыыга департамент салайааччыта: "Хортуоппуй сиэмэтин былырыын 700 туоннаны ылбыт буоллахпытына, быйыл хаһаайыстыбалар 1200 туоннаны былааннаатылар. Тоҕо диэтэр былырыын үүнүү кыра этэ. Хаһаайыстыбалар сиэмэни саҥардан биэрэллэр. Быйыл минеральнай уоҕурдууну таһыы былырыыҥҥытааҕар арыый да үчүгэй буолла. Тоҕо диэтэр кээмэйдэрэ кыччаата".

Онон аҕыйах күнүнэн, сиэмэ барыта тиэрдилиннэ да итиэннэ бааһыналары таҥастааһын үлэтэ түмүктэннэ да хаһаайыстыбаларга ыһыыга киириэхтэрэ. Буоларын курдук ордук элбэх иэннээх Амма улууһа, манна 10 тыһыынчаттан тахса гааҕа ыһыы үлэтэ барыа итиэннэ Хаҥаласка 7 тыһыынча кэриҥэ гаа. Күн-дьыл туран биэрдэр эрэ хаһаайыстыбалар былааннарын толорор сыаллаахтар.