Уус Майаҕа мэнээктээбит эһэ барыллаан төрүөтэ билиннэ

Тыатааҕыны идэтийэн туран үөрэтэр Николай Мамаевка бу сырыыга сэдэх чинчийии. Киниэхэ өссө иҥнэри бастаах эһэ бу сыллар тухары түбэһэ илигэ. Кыыл маны сэргэ балтатыгар искэҥнээх. Онон учуонайга чинчийэргэ интэриэһинэй матырыйаал.

Николай Мамаев, криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун научнай үлэһитэ: "Төбөтүн уҥуоҕа туора үүммүт. Аны балтатыгар туох эрэ эбии үүнүүлээх. Онкология да буолуон сөп быһыылаах. Маннык туруктаах эһэ биһиэхэ бастакы".

Бу сэтинньи ый бүтэһигэр Уус Майаҕа мэнээктээн бултаммыт эһэ. Уопсайынан быйыл бу улуустан кыһыҥҥы өттүгэр 9 тыатааҕыны охтордулар. Билигин балар бары анал чинчийиигэ сылдьаллар. Бастатан туран, араас ыарыыларга бэрэбиэркэлииллэр. Мантан биир эһэ аналиһа түмүктэммит. Хата трихинеллез диэн сыстыганнаах ыарыы суоҕа бигэргэммит. Ол оннугар этин быыһыттан, тириитин анныттан уонна тымырыттан атын көрүҥ паразиты булбуттар. 

Николай Мамаев, криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун научнай үлэһитэ: "Немотод диэн төгүрүк чиэрбэнэн ыалдьыбыт эбит. Онтон сылтаан эмиэ эрдэ тахсыан сөп. Киирэн да баран тахсыбыт буолуон сөп. Тоҕо диэтэр туруга үчүгэй этэ, ырыганнаабатах. Арай олох киирбэтэҕэ буоллар сэтинньи бүтүүтүгэр диэри тыыннаах хаалбат".

Билигин Саха сиригэр эһэ ахсаана 60 сыллардааҕы муҥутуур көрдөрүүнү куоһаран турар. 20 тыһыынча тыатааҕы баара биллэр. Оттон Уус Майа тыатааҕы олохсуйарыгар табыгастаах. Сирэ-уота киэҥ, ол аата чуумпу, сир аһа, эриэхэ өлгөмнүк үүнэр. Учуонайдар этэллэринэн эһэ сөптөөх сыа саппааһын мунньунна эрэ утуйарга барар. Бастакы хаар кэннэ арҕаҕар киирэр. Ол эрэн бастаан олус сэргэхтик утуйар.

Николай Мамаев, криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун научнай үлэһитэ: "Уус Майа бырамыысыланнас сайдар улууһа. Баҕар ханнык эрэ чинчийии оҥоро сылдьан уһугуннарыахтарын сөп. Оччоҕо тыатааҕы куттанан арҕаҕыттан тахсан барар. Наукаҕа сурулларынан кыс ортото арҕаҕыттан тахсыбыт эһэ төптөрү киирэр, уруккутун да булан".

Оттон бу эһэлэр тоҕо төптөрү киирбэтэхтэрий. Онон учуонайдарга үлэ билигин да үгүс. Быһаарыллыбатах боппуруос элбэх. Этиллибит 9 кыылы бу саас муус устарга диэри чинчийэн, туохтан сылтаан уулара уйгуурбутун ыйар бүтэһиктээх эппиэти биэриэхтэрэ.