Тыл - омук тыына: саха тылынан эҥкилэ суох кэпсэтиэххэ, күннээҕи олоххо таба туһаныахха

Төрүт тылы уруйдаан-айхаллаан оһуохай тылын мааныта этиллэр. Үгүс киһи тоҕуоруһа мустан саха төрүт үҥкүүтүн оройуттан тутар. Ийэ тылбытын эттэригэр-сииннэригэр иҥэринэ сылдьар дьон саха тылын күнүн күндүтүк санаан бу күн сахалыы таҥаһы кэтэн дьон хараҕын сымнатта.

Олоҥхо тылын этээччилэр, олоҥхоһуттар хоммут уостарын хоҥнорон, өрөөбүт уостарын өһүлэн көрөөччү сэҥээриитин тардан "ноо" диэн саҥа аллайыы элбэхтэ иһилиннэ. Дьиҥ сахалыы эйгэ олохтонон саха тыллаах кулгааҕа түҥ былыргыттан илдьэ кэлбит үһүйээннэрбитин, номохторбутун сэҥээрэ иһиттэ. Сүрүн болҕомто Сахабыт сирин култууратын кылаан чыпчаала буолбут олоҥхоҕо уурулунна.

Ньурба улууһуттан төрүттээх Василий Иванович - Чиллэ Баһылай олоҥхону толорооччу, олоҥхоһут Ийэ тыл күнүн көрсө бар дьонун, норуотун иннигэр тахсан "Баача Баатыр" диэн айыы дьонун араҥаччылааччы, күн дьонун көмүскээччи баатыр туһунан олоҥхотун толордо.

Василий Иванов - Чиллэ Баһылай, олоҥхоһут: "Саха тыла сайдар. Ийэ тыл күнүнэн туох баар саха дьонун итиитик – истиҥник эҕэрдэлиибин. Саргылаах Сахам сирин дьоллоох туонатыгар уһун дьоллоох олоҕу олоруооруҥ диэн алгыспын аныыбын".

"Суруйааччы куорсунунан, ойууһут киистэтинэн" үбүлүөйдээх суруйааччылар айымньыларынан хартыына быыстапката турда. Саха биллиилээх худуоһунньуга Мира Аргунова  6 суруйааччы айымньытыгар анаммыт анал быыстапката дьон сэҥээриитин, көрөөччү биһирэбилин ылла. Норуот таптыыр суруйааччыта Куорсуннаах "Лыах" диэн остуоруйата киистэнэн ойууланан, аны суругунан эрэ буолбакка уруһуйунан бэрилиннэ.

Елена Слепцова – Куорсуннаах, саха норуодунай суруйааччыта: "Туох барыта тылтан үөскүүр. Ол курдук худуоһунньуктар тылтан тэттэннэр иэйиилэрэ киирэн айымньы суруйаллар. Онон тыл уонна кырааска холбоһоннор син биир тыл буолаллар".

"Тыл - омук тыына" төгүрүк остуол тэриллэн, үгүс киһи санаатын аһаҕастык этиннэ. Төрөөбүт төрүт тыл сүппэтин, симэлийбэтин туһугар этиилэр иһилиннилэр. Аныгы үйэ тэтимнээх олоҕун кытары ийэ тылбытын хайдах харыстыыбыт диэн тыын боппуруос сытыытык турда. Саалаҕа мустубут дьон туох итэҕэс-быһаҕас баарын барытын ыйдылар. "Ийэ тыл" түмсүү салгыы сайдар кэскилин, туох инникилээҕин дьүүллэстилэр. Нэһилиэнньэ көхтөөх араҥата уонна үрдүкү былаас дьоно атах тэпсэн олорон тыл, норуот дьылҕатын ырытыһан, дириҥ ис хоһоонноох кэпсэтии таҕыста.

Иван Шамаев, өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интернат дириэктэрэ, "Ийэ тыл" түмсүү салайааччыта: "Саха тылын боппуруоһа сылтан сыл уларыйа турар. Уустугуран турар, онтон эмиэ үчүгэй күннэр үүнэллэр. Ол эрэн кэнники сылларга куйаар ситимиттэн сылтаан кыһалҕа уустугурар".

Сүрүннээн мустубут дьон үөрэх кыһаларыгар сахалыы үөрэхтээһини туруорустулар. Дьокуускай куоракка сахалыы эйгэни олохтоон нэһилиэнньэ бары араҥата саха тылынан эҥкилэ суох кэпсэтэллэрин, күннээҕи олоххо таба туһанан, төрөөбүт төрүт тылларынан туох да харгыһа суох саҥарар буолуохтаахпытын ыйдылар. Оччоҕуна эрэ саха норуота өлөн, сүтэн, охтон биэриэ суоҕа диэн санааҕа кэллилэр.