Кыстык кэмэ улахан аҥара ааста

Илья Скрябин ынахтарын күнүскү аһылыгын бэрийэр. Саха норуотун төрүт үгэһин тутуһан хаһаайыстыба тэринэн үлэлиир. Күн-бүгүн 14 төбөнү кыстатан турар. Сыллата 6 ынаҕы ыан Төҥүлүтээҕи "Хоту" тэрилтэҕэ үүтүн туттаран дьиэ кэргэн бүддьүөтүн хаҥатар. Үүт туттарар баҕаттан бааһынай-фермерскай хаһаайыстыба статуһун ылбыта. Билигини кыстыкпыт этэҥҥэ ааһан иһэр диир.

Илья Скрябин, хаһаайыстыба салайааччыта: «Быйыл кыстык үчүгэй: от баар, ынахтарбыт төрөөн эрэллэр. Барыта этэҥҥэ. Сүөһү эһэр санаа суох, өссө хотон туттан тула олорор дьон үлэлиир баҕалаах».

Төҥүлү нэһилиэгэр күн-бүгүн 65 дьиэ кэргэн ынах-сүөһү иитиитинэн дьарыгырар. Олортон 45 чааһынай оттон 18 бааһынай хаһаайыстыба буолар. Нэһилиэккэ 874 хороҕор муостаах, 455 сыспай сиэллээх кыстыкка киирэн турар. Өлгөм үүнүүлээх, быйаҥ сайын ааспыт буолан отторун былаанын 91 быраһыан толорон, кыһыны туоруур астарын булуммуттар. Төрүөх да ахсаанын ситиһэр соруктаахтар.

Елизавета Колесова, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Төҥүлү нэһилиэгин дьаһалтатын тыа хаһаайыстыбатын исписэлииһэ: «Быйыл үчүгэй дьыл буолан дьоннорум кыстыыр оттоннулар. Биир бааһынай хаһаайыстыба 80 га. сиргэ эбиэс бурдук ыһар уонна 30 га. күөх от ыһар, онтукатын 25 туонна ылбыта. Дьоннорум күһүн элбэх үүтү ыарылар номнуо ол оту атыылаһан бүтэрбиттэрэ».

Сахабыт сиригэр 163 тыһ. кэриҥэ ынах-сүөһү кыстаан турар. Бу ааспыт дьылы кытары тэҥнээн көрдөххө 4,4% аччаабыт. Ыанар ынах ахсаана 63 тыһыынчаҕа чугаһаппыт манна эмиэ 1,7% аччааһын баара бэлиэтэнэр. Онтон сылгы ахсаана кыратык да буоллар эбиллибтэ бэлиэтэнэр.

Александра Петрова, СӨ тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин сүөһүнү иитиигэ, племенной үлэҕэ, кээпэрээссийэҕэ уонна бааһынай хамсааһыныгар департамент сүрүннүүр исписэлииһэ: «Эбии аска киирэн турар сылгыбыт ахсаана 7700 төбө, уопсай сылгы ахсаныттан 4.3%. Оппут саппааһа 65%, сенажпыт 70%, сиилэспит 75% хаалла. Сылгыбыт туруга сайыммыт үчүгэй буолан туруга орто».

Быйылгы кыстык өлгөм үүнүүлээх сайын ааспыт буолан этэҥҥэ ааһан иһэр. Улуустарга, нэһилиэктэргэ от уонна эбии ас саппааһа баар диэн хаһаайыстыбалар отчуоттууллар. Бу 2024 сыл саҥатыттан, тохсунньу ыйтан саҕалаан 12 ынах номнуо төрөөн турар. Аны мантан саас сүөһү маассабай төрөөһүнэ уонна сылгылар кулуннарын ылыы саҕаланыаҕа.