Чурапчы далбар хотуттара бууктаах соннору саҥардан тигэллэр

Чурапчы иистэнньэҥнэрэ саха төрүт бууктаах сонун тигэллэр. Екатерина Максимова 2021 сыллаахтан бу түмсүүгэ киирэн сон тигиитинэн дьарыктанар. Ол дьарыктаныаҕыттан ыла билигин норуот маастарыгар тиийэ үүннэ. Маннык сону оҥорон таһаарыы киһиттэн олус элбэх бириэмэни эрэйэр. Хас биирдии сиигэ, оҕоруота барыта илиинэн тиһиллэр. Онтон иһэ былыргылыы күндү түүлээҕинэн оҥоһуллар. Маннык сону тигии сүрүн үлэтэ туохха сытарын норуот маастара кэпсээтэ.

Екатерина Максимова, СӨ уус-уран оҥоһуктарга норуот маастара: "Мин сонум биир да тимирэ суоҕунан уратылаах. Көрдөххө тимиринэн киэргэтиллибит курдук эрээри барыта хоруоҥханы туһанным. Бүтүннүү илии үлэтэ. Онон бу сонунан аатыра сылдьабын. Норуот маастарыгар тиийэ ситиһиилэнним".

Бу турар соннор 2021 сыллаахтан саҕалаан тигиллибит бастакы соннор. Кинилэр киэптэрэ Чурапчытааҕы история уонна этнография түмэлигэр хараллан сытар сон халыыбар сөп түбэһэр. Түмсүү салайааччыта Надежда Ахматова бу соннору үрдүк үөрэх кыһатын бүтэрэригэр диссертациянан бигэргэппитэ. Өрөспүүбүлүкэ түмэллэрин барытын кэриэтэ кэрийэн, түөрт эрэ сон баарын булар. Ол курдук 2 сон Тааттатааҕы түмэлгэ, биирдии сон Ярославскай аатынан Саха түмэлигэр уонна Чурапчытааҕы түмэлгэ баар. Онон иискэ сыстыан баҕалаахтар күнүстэри түүннэри сон ииһинэн дьарыктана сылдьалларын Утум дьиэтин салайааччыта бэлиэтээтэ.

Анна Петрова, "Утум" норуот айымньытын дьиэтин салайааччы: "Манна баөҕалаах барыта сылдьар. Олох сатаабат дьон кэлэннэр маастарга тиийэ үүннүлэр".

2024 сыл бүтүөр диэри бу түөрт сону тигэн бүтэриэхтээхтэр. Ол эрэн ис киэбэ былыргы соннорго кыранан тиийбэт буолуо. Тоҕо диэтэххэ былыр күндү түүнэн эргинэн олорор баайдар муора кыылларын түүтүн хамаҕатык атыылаһаллар эбит. Холобур, Оруоһун баай кыргыттарын сонун түүлэрэ муора куоскатын түүтүттэн тигиллибит. Оннооҕор билигин сайдыылаах үйэҕэ маннык күндү түүнү булар ыарахаттардаах.

Надежда Ахматова, "Силик" түмсүү салайааччыта, СӨ уус-уран оҥоһуктарга норуот маастара: "Урукку сахалар сонноругар таарбаҕан уонна муора котигын түүтүн туһаналлар эбит. Бу түүлэри биһиги билигин хантан да ылар кыахпыт суох. Таарбаҕан кыһыл кинигэҕэ киирэн турар. Ол курдук былыргы соннорбут баай эбиттэр".

Маны таһынан Утум норуот айымньытын дьиэтигэр быысыпкалааһын куруһуога баар.  Кинилэр ааспыт сыл Саха сирин промышленнаһын хаартатын оҥорон кыттыбыттара. Хас биирдии улуус киэн тутта биллэр бэлиэтин быысыпкалаабыттар. Хотугу улуустар дьүкээбиллэринэн таҥастарын оһуорунан кыраныыссалаан бэрт киэҥ ис хоһоонноох хаартаны халыҥ хамаанда оҥорбут. Салгыы Чурапчы улууһун хаартатын оҥоруохтара. Оттон бууктаах соннору саҥаттан сөргүтэн, Таатта уонна Дьокуускай түмэллэригэр бэлэх быһыытынан биэриэхтэрэ.