Чурапчыга "Сиэл тойуга" түмсүү тарбахтарыгар талааннаахтары түмэр

70-с сааһыгар сылдьар Татьяна Пудова сиэлинэн дьарыктаммыта 8-с сыла буолла. Саас сынньалаҥар сылдьар аҕам саастаах кырдьаҕас дьиэҕэ хааллан олорбокко, нэдиэлэҕэ биэстэ кэлэн таптыыр дьарыгынан дьарыктанар. Бастаан кэлэригэр Клавдия Ефимовна уонна Варвара Гаврильевна хатыы сүрүн тиэхиньикэтин, кистэлэҥин барытын арыйан биэрбиттэрэ. Онон, бастаан саҕалыырга киһиттэн күүстээх баҕа эрэ ирдэнэр диэн Татьяна үллэстэр.

Татьяна Пудова, "Сиэл тойуга" куруһуок чилиэнэ: «Дьарыкпын олус сөбүлүүбүн, иккис дьиэм курдук. Бииргэ дьарыктанар дьүөгэлэрбин олус таптыыбын. Манна кэлэн сынньанан ылабын уонна сиэлинэн дьарык киһи доруобуйатыгар сүрдээх туһалаах эбит».

Биир интэриэстээх дьон түмсэн, санааларын олоххо киллэрэллэр. Сыл устата Арассыыйа араас куораттарыгар ыытыллар маастардар күрэхтэригэр кытыннылар. Хардарыта уопуттарын атастаһан, күн-түүн билиилэрэ хаҥаан, сатыыллара элбээн иһэр. Горнай улууһун олохтооҕо Галина Семёнова 6 сыллааҕыта Чурапчы улууһугар сиэнин көрө кэлэн баран, бу куруһуокка киирэн утумнаахтык дьарыктана сылдьар.

Галина Семёнова, "Сиэл тойуга" куруһуок чилиэнэ: «Бэйэм сөрүө оҥорорго үөрэнним. Барыта үһү оҥордум, онтубун сиэннэрбэр анаатым уонна биирбин быраатым балаҕаныгар бэлэхтээбитим. Сөрүө оҥоруу олус үлэлээх уонна кирдээх. Бастаан тыырабын онтон өрөбүн».

Бастаан «Утум» айар дьиэтэ Надежда Заболоцкая салайааччылаах арчы дьиэтин быһыытынан үлэлии сылдьыбыта. Ол сыллар тухары айар түмсүү дьиэтэ атаҕар туран, билигин Саха сиригэр биллэр маастардары иитэн таһаарар. Биир саамай саастаах куруһуок кыттааччыта 83 саастаах Мария Колтовская буолар.

Мария Колтовская, "Сиэл тойуга" куруһуок чилиэнэ: «Сатаабатым элбэх ону манна кэлэн үөрэнэбин. Мин сүрүннээн сэлээппэ уонна олбох оҥоробун».

Бу куруһуокка биир даҕаны тиэхиньикэни,  станогу туһаммакка барытын бэйэлирин илиилэринэн хаталлар. Саха төрүт үгэһэ, дьарыга илии суоһугар ситэн оҥоһуллуохтаах диэн санаанан салайтараллар. Сиэлинэн, кутуругунан оҥоһугу, чуолаан сөрүөнү оҥорор олус сылаалаах буолар эбит. Бастаан, сиэллэрин хаталларыгар дьүһүнүнэн араараллар, онтон ситии хаталлар, онтон биирдэ сөрүү оҥоһуллар.

Варвара Бурнашёва, "Сиэл тойуга" куруһуок салайааччыта: «Улахан үлэбит сөрүө буолар. Манна станогу туһаммакка илиитибитинэн хатан оҥоробун. Онон биһиги сөрүөбүт толору илии үлэтэ. Бу түмсүүттэн элбэх киһи маастар буоллулар. Биһиги үрдүк ситиһиибит ол буолар».

Кырдьар диэни билиммэт, эдэр эрчимнээх сайдар баҕалаах куруһуок иитиллээччилэрэ бу сылга элбэх былааны туруордулар. Өрөспүүбүлүкэ, улуус маастардарын ахсааныгар киирэн, оҥоһуктарын киэҥ эйгэҕэ таһаарыахтара.