Удьуор учуутал Ильиннэр

Саҥа оскуолабыт кэлбитим холлоҕоһо эрэ турар, ону ситэттэрэ сылдьабын. 6 оһохтоох буолар. Ону  бэйэм оттобун диэн ис хоһоонноох суругу истиҥ кэпсэтии кэмигэр Константин Ильин кыра кыыһа уонна сиэн кыргыттара ааҕаллар. Бу 1942 сыллаахха суруллубут сурук. Константин Иванович Саха сиригэр маассабай үөрэхтээһин кэмигэр алын кылаас учууталынан күүскэ үлэлээбитэ. Мэҥэ Хаҥалас, Горнай, Уус Алдан улуустарыгар ыччаты билиигэ уһуйбута. Уонна эдэркээн сааһыгар олохтон туораабыта.       

Аграфена Ильина – Сергеева, СӨ эбии үөрэхтээһин туйгуна: «Биһигини ийэбит ииппитэ. Кини аҕабытын олус күүскэ таптыыра уонна учуутал идэтин үрдүктүк тутан биһигини онно угуйбута. Ол иһин үһүөн учуутал буолбуппут».

Онон удьуор учуутал ситимэ быстыбатаҕа. Кыра кыыһа Аграфена Константиновна немец тылын учуутала, уола Константин историк. Онтон улахан кыыһа Валентина Хатас оскуолатыгар уһун сылларга саха тылын, литературатын учууталынан үлэлээбитэ. Кини кыыһа Ньургуяна ийэтин утумнаан 32 сылын учууталлыыр.

Нюргуяна Николаевна холобур оҥостор киһитэ, биллэн турар, ийэтэ. Режиссер идэлээх саха тылын учууталын Валентина Константиновна ураты уруоктарын үгүс киһи олус истиҥник ахтар.

Нюргуяна Иванова, Хатас орто оскуолатын саха тылын, литературатын учуутала: «Кини артыыс дууһалаах учуутал. Ааҕыллар айымньыны барытын испиктээкил гына туруорара. Онон кини үөрэппит оҕолоро билигин Хатас норуотунай тыйаатырыгар үлэлииллэр».

Саха норуотун үөрэхтээһинигэр үтүө кылааттаах аҕаларыттан саҕаламмыт  "Удьуор учуутал Ильиннэр" диэн династия тэринэн, үс көлүөнэни аттаран, оскуоланы кытта үлэлээн барбыттара. Билигин Константин Иванович удьуорун уопсай үлэлээбит сыла 217 сыл буолбут. Онтон Нюргуяна эдьийэ Саргылаана Хатас оскуолатыгар 36 сыл химия, биология учууталынан үлэлээн баран, билигин агрономия дьарыгын ыытар. Үүнэр көлүөнэ күөх үүнээйигэ сыстаҕас буола улаатарыгар үлэлэһэр.

Саргылаана Сивцева, Хатас орто оскуолатын биология, химия учуутала: «Олус ыраас үчүгэй оҕолору кытары үлэлиигин. Ону дьэ эн бэйэҥ төһө айымньылааххынан иитэн таһаараҕын, бэйэҕэр угуйаҕын».  

Онтон билигин төрөөбүт дойдулара сайдарыгар ыччаты иитиигэ туруулаһар учуутал дьиэ кэргэн удьуорун билигин сиэттэр, хос сиэттэр салгыыллар. Ол курдук эһэлэрин утумнаабыт учуутал кыргыттар, уолаттар бааллар. Итини сэргэ оҕо уһуйааныгар үлэлээччилэр эмиэ үгүстэр. Кинилэр ыччаты иитиигэ бэйэлэрин баҕаларынан барбыттара диэн удьуор иккис көлүөнэ учууталлара астын кэпсииллэр.

Нюргуяна Иванова, Хатас орто оскуолатын саха тылын, литературатын учуутала: «Кинилэри ким да учуутал буол, эн төрөппүттэриҥ учууталлар диэн такайыыта суох бу идэҕэ кэллэллэр».

Ыччаты иитиигэ итиэннэ учуутал оруолун өрө тутууга Ильиннар курдук династиялар оруоллара улахан.