Хаҥалас улууһун II Малдьаҕар орто оскуолата төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтээтэ

Хас биирдии киһи үөрэммит оскуолатын бэрт күндүтүк саныыр-ахтар. Оскуола барыбытыгар билии киэҥ аартыгар ааны арыйбыт, олох үөрүйэхтэригэр уһуйбут биһигинэн буолар. Хаҥалас улууһун Улахан Аан нэһилиэгин сүүс сылаах үбүлүөйүн бэрт тэрээһиннээхтик ыытан икки күн устата оскуолаҕа араас сылларга үөрэммит, үлэлээбит выпускниктар, учууталлар ыраахтан-чугастан муһуннулар. Көлүөнэлэринэн көрсүһэн уруккуну ахтан-санаан сүргэлэрэ көтөҕүлүннэ. 

Евдокия Гаврильева, Горнай улууһун олохтооҕо: «Биһиги 1970-78 сылга дылы үөрэммиппит. Бу үчүгэй баҕайы альбому булан көрө турабыт. Бастакы кылаастан 5-ис кылааска дылы кимнээх үөрэммиттэрэ сурулла сылдьар».

Оруобуна биир үйэ аннараа өттүгэр 1923 сыллаахха нэһилиэк Тойон-Арыы “Харыйа Иһэ” диэн сиригэр бастакы оскуола аһыллыбыта, Оскуола Семен Новгородов аатын сүгэрэ, онтон Аҕа дойду сэриитин кэмигэр 41 сыллаахха Тойон Арыыттан Улахан Ааҥҥа көһөрүллүбүтэ. Ол оскуола макетын үбүлүөйү көрсө бэлэмнээн, кэлбит ыалдьыт бары көрөн сэҥээрдэ. Макеты оскуола выпускнига Людмила Борисова үбүлээн, Никита Егоров талааннаах маастар, уус бэртээхэй гына оҥорон, дьоһун бэлэх буолла.

Парасковья Максимова, М. Е. Васильева аатынан II Малдьаҕар орто оскуолатын социальнай педагога, технологияҕа учуутала: «Оскуолабыт макета 1923 сыллаахха Тойон-Арыы “Харыйа Иһэ” диэн сиргэ баар этэ. Онтон 1940-45 сылларга манна Улахан Ааҥҥа көһөрүллэн таххыбыта».

Үбүлүөйдээҕи тэрээһиҥҥэ сүүһүнэн киһи кэллэ. Кинилэргэ анаан оскуола коллектива бэрт интэриэһинэй тэрээһиннэри, уруоктары, көрсүһүүлэри ыытта. Ханнык баҕарар оскуола үөрэнээччилэрин ситиһиилэринэн, кыайыыларынан, дьоһун олохторунан, үлэлэринэн, албан ааттарынан аатырар, киэҥ сураҕырар. Биир бэлиэ түгэнинэн оскуола выпускниктарын ахтыыларыгар олоҕурбут саҥа кинигэ сүрэхтэниитэ буолла. Оскуола - сайдыы аартыга, билии биһигэ диэн сүүс ахсаанынан тахсыбыт таһаарыыга бу сүүс сыл устата араас кэмҥэ үөрэммиттэр ахтыыларынан тиһилиннэ. 

Игнатий Иванов, 1986-1999 сс. II Малдьаҕар орто оскуолатын дириэктэрэ: «Егор Петрович Жирков үөрэх миниистэринэн олорор кэмигэр саҥа национальнай көрүгү киллэрэригэр оройуоммутугар аан бастакыннан биирдиилээн предметынан буолбакка, коллективынан үлэбитин саҕалаабыппыт. Биирдээн бэридимиэттэргэ салаалары киллэртээммит иитэр-үөрэтэр үлэҕэ эмиэ».

Үөрэх кыһата 2005 сылтан агрооскуола статуһун көмүскээн ылбыта. 2010 сыллаахха оскуола саҥа таас дьиэлэммитэ, кыһыҥҥы улахан теплицэлэммитэ. 4 сыллааҕыта Арассыыйа агрооскуолаларын Асоциациятын кэккэтигэр кирбитэ. Билигин теплицэҕэ күөх үүнээйи үүнэн-силигилэн турар. Ол курдук манна төгүрүк сыл устата оҕурсу, помидор, саад дьэдьэнин, виноград олордоллор. Быйылгыттан ыла микрозелень ыһыытынан дьарыктаналлар. Бу маны барытын үөрэнээччилэр көрөн-истэн бүөбэйдииллэр, оҕуруот олордуутугар туһалаах үөрүйэхтэри ылаллар. 

Надежда Атласова, М. Е. Васильева аатынан II Малдьаҕар орто оскуолатын дириэктэрин агрохайысхаҕа солбуйааччы: «Кыһыннары сайыннары үүннэрэбит, оҕолор кэлэн көмөлөһөллөр, элбэх опыт оҥорон көрдөрөллөр. 214 кв² киэҥэ уонна бу ахсынньы ыйга оҕурсуларбыт маннык туруктаахтар, кыратык ас биэрэллэр. Быйыл “Сити фермер” ыллыбыт, онно кыра күөх от олордон саҕалаатыбыт».

2019 сыллаахтан оскуола үөрэх хаачыстыбатын үрдэтигэ Москватааҕы Экономика үрдүкү оскуолатын бырайыагар киирсэн бииргэ үлэлэһэр. Бүгүҥҥү күҥҥэ оскуола 184 үөрэнээччилээх, саҥа үөрэх дьылыгар бу күһүн 24 кырачаан үөрэнэ киирбитэ. 32 учуутал билии киэҥ эйгэтигэр уһуйар.