Саха сиригэр мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиититтэн тахсар ыарыылары сэрэтии нэдиэлэтэ
Инсульт ыарыы бүтүн аан дойду үрдүнэн сытыытык турар. Сүрэх ыарыыларын кэннэ иккис миэстэни ылар. Онон мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин сэрэтии нэдиэлэтэ аан дойду үрдүнэн инсульт ыарыыны утары охсуһар күн чэрчитинэн ыытылла турар.
Варвара Тарабукина, Өрөспүүбүлүкэтээҕи №2-дээх балыыһа неврология, мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин салаатын невролог-бырааһа: «Инсульт ыарыы диэн үксүгэр саастаах дьоҥҥо, ардыгар эдэр дьоҥҥо мэйии эчэйиитэ буолар. Инсульт икки көрүҥнээх: тымыр бүөлэннэҕинэ ишемическай инсульт диэн буолар, тымыр быһа бардаҕына гемморрагическай инсульт диэн буолар. Ол түмүгэр киһи хайа эрэ өттө үлэлээбэт буолан хаалыан сөп. Неврологическай дефицит сайдар».
Инсуллаабыт киһини реанимация кэннэ тутатына чөлүгэр түһэрии үлэтэ ыытыллар. Уйулҕа бырааһын хоһугар ыарыһахтар, аныгы тэрили туһанан дьон болҕомтотун, толкуйдуур дьоҕурун сайыннараллар. Хас биирдии киһиэхэ туспа, ураты ньыманы туһанан киһи доруобуйатын чөлүгэр түһэрэллэр.
Анна Оконешникова, Өрөспүүбүлүкэтээҕи №2-дээх балыыһа неврология, мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин салаатын уйулҕаҕа исписэлииһэ: «Бастаан биһи реанимацияттан диагностика оҥоробут, ким хайдах итэҕэстээҕин булабыт уонна хас биирдии ыарыһахха түө бэйэ бырагыраама суруйабыт. Ол онон кимиэхэ төһө баарын быһаарабыт. Хас биирдии эмтэнээччи статистикатын көрдөрөр, ол аата кинилэр бастакы күнтэн выпискаларыгар диэри уларыйыытын көрөбүт».
Ыарыһах суһаллык балыыһаҕа киирдэ да, тутатына эмтээһини тэҥэ, киһи этин-сиинин эрчийбитинэн бараллар. Биир да күнү халтайга ыыппакка быраастар уонна инструктордар ыарыһах күннээҕи олох тэтимин кытары тэтиэнэхтик хамсанарын ситиһэргэ дьулуһаллар.
Иван Пестряков, Өрөспүүбүлүкэтээҕи №2-дээх балыыһа неврология, мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин салаатын эмтиир физкультураҕа инструктора: «Инсульт кэннэ дьоннор туруктарын туппаттар, онно туһалыыр эрчийии. Манна доруобай киһи таххан турдаҕына билиннэрбэт. Холобур бастакы күн реанимацияҕа сыталлар, онтон 2-3 күннэригэр олорорго, турарга үөрэтэбит. Ол кэннэ аргыый аҕай хаамтаран барабыт. Ким эрэ ходуноктан саҕалыыр, ким эрэ олох туран хааман барар. Киһиттэн көрөн быраастар аныыллар».
Бу салааҕа араас таһымнаах ыарыылаах дьон киирэллэр. Сорохтор илиилэрэ-атахтара сатаан хамсаабат туруктаах киирэн баран, күүстээх эрчиллии түмүгэр доруобуйалара биллэ тупсан тахсаллар. Анал остуолга сытыаран, дьон атаҕар турар, хаамар былчыҥнарын эрчийэллэр.
Александр Говоров, Өрөспүүбүлүкэтээҕи №2-дээх балыыһа неврология, мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин салаатын эмтиир физкультураҕа инструктора: «Стол-вертикализатор диэн, холобур сытар ыарыһах кэллэҕинэ манна сытыарабыт, кини балаһыанньатын туруорар уонна хаамарын үтүгүннэрэр. Биһи манна сытар ыарыһахтары эмтии сатыыбыт, туралларын курдук гына. Хаан баттааһынын көрөбүт, уопсайынан эмтэнээччи туругун көрөбүт».
Инсултан өлүү, инбэлиит буолуу аан дойдуга 2-с миэстэҕэ турар. Онон киһи-аймах ортотугар биир сытыытык турар улахан кыһалҕа. Саха сиригэр бу ыарыыны 2 улахан балыыһаҕа эмтииллэр, онон тустаах көмө хас биирдии киһиэхэ тиийэр
Саргылана Шарина - Өрөспүүбүлүкэтээҕи №2-дээх балыыһа неврология, мэйиигэ хаан эргиирин кэһиллиитин салаатын сэбиэдиссэйэ: «Биһи 2 региональнай сосудистай сыантырдарбыт түүннэри-күнүстэри үлэлэлииллэр. Инсуллаабыт дьоннору санрейс көмөтүнэн аҕалаллар уонна биһиэхэ эмтэниини бараллар. Сылын аайы уопсайынан Саха сиригэр 3 тыһ. тахса киһи инсуллуур. Ону саамай улахан инсульт ишемическай. Бу буоллаҕына тымыр кыарааһыныттан буолар, ол таһынан геморрагический инсульт, субрахноидальное кровоизлеяние эмиэ сытыытык тураллар».
Статистика көрдөрөрүнэн инсульт кэнниттэн ыарыһах 25 быраһыана үтүөрэн, күннээҕи олоҕор төҥнөр. Оттон сорохторго уһун кэмнээх чөлүгэр түһэрии ирдэнэр. Онон быраастар эрдэттэн бэйэни көрүнэргэ, чөл олоҕу тутуһарга, куһаҕан дьаллыктан аккаастанарга сүбэлииллэр.
