Саха сирин хаһаайыстыбалара хаһааҥҥытааҕар да толору астаах кыстыкка киирдилэр

Быйыл хаһааҥҥытааҕар даҕаны үтүө, өҥ сайын туран, кыстыкка киириигэ былааннаммыт от барыта оттонно. Ол курдук  республика үрдүнэн 463 тыһыынчаттан тахса от оттонон, былаан 101% туолла. Онон хас да сылтан бэттэх от хамапаанньата ситиһиилээхтик түмүктэнэн хаһаайыстыбалар кыстыгы толору оттоох көрсөллөр. Сиилэс, сенаж эмиэ былаантан аһары бэлэмнэнэн барыта эриэ-дэхси. Улуустартан Хаҥаластар, Аммалар, Уус-Алданнар уонна кэккэ улуус сүөһүлэрин ахсаанын эбэн үрдүк көрдөрүүлээх кыстыка үктэннилэр. 

Александра Петрова, ТХМ сүөһү иитиитигэр департаменын сүрүннүүр исписэлииһэ: «Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн биһиэхэ окко да, сүөһүгэ даҕаны элбэттилэр киин өттүлэрбит Хаҥалас улууһа сүөһүтүн, сылгытын аччапата, былырыыҥаттан элбэттэ. От былаанын толордулар. Өрүс уҥуордааҕылартан Амма улууһа быйыл кыстыкка үчүгэй бэлэмнээх уонна Уус-Алдан. Былырыын Уус-Алдан 36% оттоох кыстыкка киирбитэ, үксүн Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн нөҥүө бииргэ үлэлэһэммит кыстыктарын туораабыттара. Онон быйыл Уус-Алданнар кыстыкка үчүгэйдик киирдилэр».

Бүгүҥҥү күҥҥэ Саха сирин үрдүнэн 219 тыһ. тахса ынах-сүөһү, 240-н тахса төбө сылгы баар. Ыанар ынах ахсаана 76 тыһ. тахса, оттон биэ ахсаана 122 тыһ. кэриҥэ. Быйыл хороҕор муостаах төрүөҕэ этэҥҥэ, 58 аҥар тыһыынча ньирэй төрөөн турар. Сыспай сиэллээҕи ылар эбит буоллахха, саҥа төрүөх ахсаана 68 тыһыынчаттан тахсаҕа тэҥнэстэ. Сыллата үгэс быһыытыынан, идэһэ кэннэ ынах-сүөһү, сылгы ахсаана аҕыйыыра күүтүллэр. 

Татьяна Николаева: «Быйыл күһүн уһаата, алтынньы ый ортолосто ол эрээри хаар даҕаны түһэ илик. Барыта харанан көрөн турар. Маннык күн-дьыл уһуннук турдаҕына тыа хааһаайыстыбатын салаатыгар кэккэ кыһалҕалары үөскэтин сөп. Чуолаан сылгы кыстыгар күчүмэҕэйдэр үөскүөхтэрин сөп. Онон улуустарга, хаһаайыстыбаларга, кэтэхтэргэ бу билигин сүөһүлэрин көрөллөрүгэр болҕомтолоро күүһүрүөн наада».

Билигин маннык быыһык кэмҥэ ынах-сүөһү, сылгы ууга түһүүтэ элбиир, онон тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ хонтуруол кытаатарыгар сэрэтии суруктары ыытан олорор.  Халлаан улам тымныйан эрэр, сотору кэминэн хаар түһүө. Сайылыктартан ынах-сүөһү алтынньы саҥатыгар номнуо кыстыыр хотонноругар киирэн турар. Туймаада экофермаҕа быйыл кыстыкка биэс сүүстэн тахса төбө ынах этэҥҥэ кыстыкка үктэннэ.

Людмила Реева, "Туймаада" экоферма агронома: «Кыстыкка киирэргэ бэлэммит, аспыт барыта баар. Оппут былаанын 117% толордубут, 2,5 тыһ. тахха. Ону таһынан 2 дьаама 2770 туонна сиилэс уктубут, 700-чэ сенаж күөҕүнэн».

Мантан инньэ ынах-сүөһү, сылгы, уһун, тыйыс тымныылаах кыстыкпытыгар киирэн, этэҥҥэ төгүрүк сылы туораан кэлэр күөххэ үктэниэ турдаҕа. Саамай сүрүнэ кыстыыр от, ас саппааһа тиийэн хас биирдии төбө ахсаанын энчирэппэккэ кыстатан таһаарыы сүрүн сыал-сорук.