Кэмпэндээйигэ туус хостооһунун үгэнэ

Омос көрдөххө сай ортото күрдьүк бөҕө бачыгыраһан турарын санатар.  Кэмпэндээйигэ туус хостооһунун үгэнэ. Олохтоох эр дьон бэс ыйын үтүө күннэрин мүччү туппакка үлэни үмүрүтэргэ түбүгүрэллэр. Биир киһи ортотунан, күҥҥэ биирдии туонналаах уон куулу толорор. Күүстээх ардах эрэ түһүмүөн наада. Дохсун самыыр кыһыны быһа сөҥөрдүбүт туустарын суурайан илдьэ барыан сөп. Сорох дьыл оннук гынан, олох кыра кээмэйи ылбыттаахтар.  Манна урут да, билигин да бүтүннүү илии үлэтэ. Технология 4 үйэ кэриҥэ уларыйбат. Арай кэлиҥҥи сылларга куулламмыт тууһу техниканан хомуйаллар. 

"Урут үтэн таһаарар этибит, кэнники сылларга манна көһөн, үлэбит арыый чэпчээтэ. Өссө чэпчиирэ буоллар. Туус туохха да кыайтарбат кислота буоллаҕа ди. Манна техника кыайан киирэн үлэлээбэт, алдьанар", - диир туус собуотун үлэһитэ Виталий Харчасов.

Онон туус  күүһү уонна  тулууру ирдиир үлэ. Туһалаах минерал билигин биир аһаҕас 7 тыһ. квадратнай миэтэрэ иэннээх сөҥүрдүллэр бассейтан хомуллар. Кыһын төһөннөн тымныы да, туус собуотугар оччонон үчүгэй. Тоҕо диэтэр,  бытархан тымныыларга  ордук үчүгэйдик олорор. Бу кыһын 60 кыраадыстаах тымныылар уһуннук турбут буоланнар, Кэмпэндээйилэр үөрэн сылдьаллар.

"Быйыл бэс ыйын 1 күнүттэн туус хостооһуммутун саҕалаатыбыт. 30 тахса киһи үлэлиир, тууспут олоруута бу сылга үчүэй. Сылга 2 тыһ. тоннаны хостуубут. Билигин барытын хомуйан үөһээ таһаарыахтаахпыт. Барыта бүппүтүн кэнниттэн, күһүн эмиэ уутун хаайан, эһиилги тууһу олордуу саҕаланыаҕа.  Кыһын тымныыга", - диэн  туус собуотун маастара Геннадий Сымытов кэпсээтэ.

Хостонор туус техническэй. Олох-дьаһах коммунальнай эйгэтигэр, сир баайын хостооһуҥҥа анаан бөдөҥ хампаанньалар ылалаллар уонна тыа хаһаайыстыбата сүөһү эбиискэ аһыгар хото туһанар. Онтон былырыыҥҥаттан бэйэ  тууһун, киһи сииригэр анаан оҥорон саҕалаатылар,  маны сэргэ  доруобуйаны тупсарыыга туустаах хосторго туһаналлар. Туус быдьырхай-көмүрүө быһыылаах, түргэнник ууллар. Бу үрдүк хаачыстыба бэлиэтэ.  

Собуот - тэбэр сүрэх. Мантан тахсар ууну ороссуол диэн ааттыыллар. Учуонайдар дакаастаабыттарынан, састаабыгар 98 бырыһыана туус. Онтон лиитэрэ ууттан 230 грамм сөҥөр.

Дьэ ол тууһу ылыы улахан үлэттэн кэлэр. Төһө да айылҕа биэрэр минерала буоллар, киһи кыттыгаһа улахан оруоллаах. Виссарион Семенов бу үлэҕэ эппиэттээх. Кини кыһын устата ороссуолу ыытар, туһааннаах кэмҥэ сабар, аһар. 

"Биир ыйы супту таһааран баран, быһа холоон, биир миэтирэ буолбутун кэнниттэн сабабыт. Онтон кыра-кыралаан ыытабыт, олоччу таһаарбаппыт. Аллараа өттө насаадкаланар, үөһээ өттө уу буолар. Ону кыһын устата ыытабыт", - диэн этэр туус собуотун үлэһитэ Виссарион Семёнов.

Маннык тууһу хостооһун ньыма атын сирдэрдээҕэр таһыччы атын. Сөҥөрдүү ханна да туһаныллыбат - олох ураты ньыма. Бу курдук айылҕа сэдэх көстүүтүн туһаҕа таһааран, туһаныллар эйгэ кэҥиир. Онон собуот инникитин хостуур кээмэйин улаатыннарар былааннаах.