Олохтоох учуонайдар моонньоҕон саҥа көрүҥүн таһаарыыга үлэлииллэр

Алтай аатырбыт моонньоҕонун кытта Саха сиригэр оҥоһуллан тахсыбыт суортары холбуур чинчийии. Селекция табылыннаҕына олохтоох учуонайдар ыарыыга бэриммэт олус минньигэс уонна тымныыны тулуйумтуо көрүҥү таһаарыахтара. Билигин кэтээн көрүү, чинчийии ыытыллар. Уопсайынан саҥа суорду оҥорууга 20 сыл барар.

Марианна Охлопкова, ТХНЧИ  отонноох култуураны үөрэтэр лаборатория лаборант – чинчийээччитэ: "Алтай моонньоҕонун бэйэбит киэнин кытта холбуур чинчийиини икки сыллааҕыта саҕалаабыппыт. Манна ыарыыга бэринимтиэтин, тымныыны тулуйуутун уонна амтанын кэтээн көрөбүт".

Моонньоҕон селекцията Саха сиригэр наука сайдыбыт көрүҥнэриттэн биирдэстэрэ. Отонноох култуураны үөрэтэр лаборатория быйыл төрүттэммитэ 86 сыла. Маныаха 6 оройуоннаммыт суорт диэн улахан ситиһии. Онтон эдэр чинчийээччи Марианна Охлопкова инники үлэлээбит учуонайдар үлэлэрин холобур оҥостор,  утумнуур. Суорду таһаарыы үгүс сыллаах элбэх үлэли эрэйэр, уопсайынан моонньоҕон бэйэтэ да сөптөөх көрүүнү ирдиир үүнээйи. Холобура, саас хайаан да быһыллыахтаах.

“Саас аайы эргэрбит, хаппыт итиэннэ наадата суох лабааларын быһыллар. Сэбирдэҕэ тыллан эрдэҕинэ оҥорор ордук”, - диэн Марианна Озлопкова үллэстэр.

Олохтоох суортар бары өлгөм үүнүүнү биэрэллэр итиэннэ битэмииннэрэ элбэх буолан ордук иҥэмтиэлэр.  Бу саха наукатын ситиһиитэ. Оройуоннаммыт  уктар билигин нэһилиэнньэҕэ тарҕатыыга ананаллар. Саад моонньоҕонун олордууга  икки сыллааҕы уктар ордуктар. Аһаҕас сиргэ, күн көрөр сиригэр олороро табыгастаах. Бааһына буоругар ноһуому булкуйан сирин оҥордоххо табыллан үүнэр. 

Саад моонньоҕоно тыаҕа үүнэр дьиикэй моонньоҕонтон сүрүн уратыта диэн дьыллаабата буолар. Ол эбэтэр хас сыл аайы аһын биэрэр. Онон бэйэбит учуонайдарбыт айан таһаарбыттара Саха сирин тыйыс усулуобуйатыгар сыллата өлгөм үүнүүннү биэрэр кыахтаах.