Өрөспүүбүлүкэҕэ ыһыы үлэтин үгэнэ

49

Саха сиригэр ыһыы үлэтин үгэнэ. Ыам ыйын 29 күнүнээҕи туругунан өрөспүүбүлүкэҕэ 3,5 тыһ тахса гаа иэҥҥэ туорахтаах култуураны ыстылар. Биир бастакынан ыһыы үлэтин Амма, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан, Хаҥалас улуустара саҕалаатылар. Маны тэҥэ билигин бааһыналарга хортуоппуйу олордуу үлэтэ тэтимнээхтик барар.

Бааһынаҕа сарсыардаттан үлэ үгэннээн турар. Ксенофонт Афанасьевич Петров  хортуоппуй олордуллуохтаах сирин тыраахтырынан хорутар. Эдэр сааһыттан өр кэмҥэ диэри тыраахтарыыһынан үлэлээбит киһи буолан холкутук туттар-хаптар. Билигин  уола туспа хаһаайыстыбалаах буолуоҕуттан ыла киниэхэ  көмө буолар. Быйыл бааһына сирэ ортотунан сииктээх диэн бэлиэтиибит.

Ксенофонт Петров, Үөдэй нэһилиэгин олохтооҕо: “Быйыл хаар халыҥ буолан сир сииктээх, онон хорутарга үчүгэй. Өрүс ыраастаммытын кэннэ ыһыыга киирбиппит. Түөр бааһыналаахпыт, манна икки кыра уонна икки арыый тэйиччи бааллар”.

Тустаах бааһынай хаһаайыстыба быйыл ыһыы үлэтин кэмигэр саҕалаата. Бастаан моркуобу олордубуттар. Билигин бу хортуоппуй бааһынатын сирин хоруталлар. Быһа холоон үс-түөрт күнүнэн бүтэрэр былааннаахтар. Оттон олордуу үлэтэ саҕаланыаҕа. Ол кэннэ сүбүөкүлэ, хаппыыста ыһыахтара. Уопсайа 15 гаа иэннээх сиргэ ыһыы үлэтэ ыытыллар. Биллэн турар ордук элбэх иэҥҥэ хортуоппуйу олордуохтара.

Рафаэль Петров, бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта: "Биһиги икки суорду олордобут Розара уонна Любава диэннэри. Розара харайыытыгар үчүгэй, онтон Любава амтана минньигэһинэн ордук. Бэйэбит күүспүтүнэн батарабыт, оскуолаларга, уһуйааннарга уонна маҕаһыыннарга туттарабыт".

Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн ыһыы үлэтэ тэтимнээхтик ыытыллар. Күн бүгүн хаһаайыстыбалар 1300 тахса гаа иэҥҥэ хортуоппуйу олортулар. Бу былаан 19% буолар. Бу күннэргэ халлаан сылыйан, күн туран биэрэн күргүөмнээх үлэ барар. Манна даҕатан эттэххэ, тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин өттүттэн араас бырагырааммалар үлэлииллэр. Рафаэль Петров өйөбүлү туһанан  ыһыы үлэтин кэмигэр саҕалаабыт.

"Гектар сиргэ диэн субсидия туһанабыт сылга биирдэ. Онтубут кулун тутарга барыта киирбитэ. Көрүллэр үбүнэн уматыкпытын уонна ыһыыга ороскуоппутун сабабыт. Маны сэргэ минеральнай уоҕурдууга эмиэ туһунан тыа хаһаайыстыбатыттан көмө көрүллэр", - диэн Рафаэль Петров үллэстэр.

Уопсайынан Нам улууһугар ыһыы үлэтэ тэтимээхтик бара турар. Быйыл күн-дьыл туран биэрэн арыый эрдэ саҕалаабыттар. Бастаан сүөһүгэ эбии аһылык буолар үүнээйи сиэмэтин ыспыттар. 

Владимир Макаров, Нам улууһун тыа хаһаайыстыбатын салаатын салайааччыта: "Ыһыы үлэтэ икки түһүмэҕинэн барыаҕа. Күн бүгүн улууска 300 тахса гектар сир ыһылынна. Уопсайа 1600 гектар олордуллуохтаах. Сүөһү аһылыгын оҥоруу бырагырааматыгар улуустан эбии 11 мелүйүөнү көрөммүт кытынныбыт. Сиэмэ уонна тиэхиникэ хаһаайыстыбаларга тириэрдиллиэ".

Оттон Саха сиригэр күн бүгүн 11 тыһ тахса гаа иэҥҥэ сүөһү эбии аһылыга буолар үүнээйи сиэмэтин ыстылар. Бу былаан 37% буолар. Быйыл дьыл хойутаан, ыһыы үлэтэ тардылынна. Онон хаһаайыстыбалар былдьаһыктаах күнү баттаһа ыһыы үлэтин үмүрүтэргэ кыһаллаллар