Кыһыл кинигэҕэ киирбит кыталык ахсаана 5,5 тыһыынчаҕа тиийэ эбилиннэ

Кыталык ахсаана аан дойду үрдүнэн 5,5 тыһыынча диэн ааҕыллар. Онтон ааспыт үйэ 80-с сс. 800 эрэ кэлэн сайылыыра. Симэлийэр куттал тирээбитигэр икки дойду учуонайдарын холбоһуктаах үлэлэрин түмүгэр ахсаан сыыйа тахсар.  Бу көтөрдөр сүрүннээн  Аллайыаха улууһун сиригэр - уотугар уйаланаллар. Манна 2019 сыллаахтан "Кыталык" диэн нацональнай парка тэриллэн үлэлиир. 

"Илиҥҥи-сибиирдээҕи популяциябыт Янцзы өрүскэ Соҕуруу Кытайга Поян күөлгэ кыстыыллар. Онно улахан заповедник баар. Үксүн кинилэр харайаллар диэххэ сөп. Былырыын сайын олус куйаас буолан уулара кыччаабыта, ону биһиги дьоммут ууну кутан, аһылыктарын оҥорон биэрбиттэрэ", - диир "Кыталык" национальнай парк экологияны сырдатыыга исписэлииһэ Мария Григорьева.

"Онон билигин кэлэн иһэр көтөрдөр туруктара үчүгэй" диэн орнитологтар сыаналыыллар. Хайыы үйэ кыталыктар кэлиилэрин тоһуйардыы учуонайдар Аллайыаха улууһугар көппүттэр, сорох аҥардара Кытайга. Онон төһө көтөр онтон туруммута, төһөтө кэлбитэ күүстээхтик учуоттанар. Инники сылларга кыталыктар Саха сиригэр биир эрэ суолунан ууһуур сирдэригэр көтөн кэлэллэр эбит. Онтон кэнники Өлөөн, Дьааҥы улуустарыгар дьон көрөр буоллубут диэн иһитиннэриилэр киирэннэр, быйыл национальнай парка "Кыталыгы көрдөххүнэ биһиэхэ биллэр" диэн акция тэрийбит. Номнуо тэрээһиҥҥэ дьон кыттан саҕалаабыт эрээри атын көтөрдөрү кытары буккуйуу олус элбэх диэн исписэлсстэр этэллэр. Ол курдук туруйаны уонна кутаны кытта.

"Холобур, үөһээ көтөн истэҕинэ кынатын өҥүнэн быһаарыахха сөп. Кыталык кынатын төбөтө эрэ хара буолар, онтон тумса уонна атаҕа кыһыл. Онтон кутана дьүһүнэ сиэрэй, арыый хараҥа соҕус. Кынатын устата хара, моонньута кылгас", - диэн  "Кыталык" национальнай парк исписэлииһэ Алексей Кузьмин кэпсээтэ.

Онон бу быйыл бастакытын тэриллэр акция кыталык миграциятын быһаарыыга улахан оруоллаах итиэннэ наука эйгэтигэр суолталаах тэрээһин. Маанылаах көтөрдөр ыам ыйын бүтүүтэ, бэс ыйын саҥата Аллайыахаҕа тиийиэхтээхтэр. Манна хас биирдии көтөр ахсаана учуоттанар. Холобура, учуонайдар 25 сыл устата сайылыы кэлбит кыталыгынан олохторун уһунун быһаарбыттар.