Саргы Куо бастакы нууччалыы кинигэтэ таҕыста

34

Саха суруйааччыларын айымньыта нууччалыы тылынан тылбаастанан киэҥ эйгэҕэ тахсар. Биир бастакынан Саргылаана Гольдерова - Саргы Куо талыллыбыт айымньылара Россия суруйааччыларын уонна кинигэ кыһаларын сойууһун түмсүүтүн бырайыагар киирэн бэчээттэннэ.

"Иэйиэхсит алгыһа" - "Благословение Иэйиэхсит" диэн саҥа тахсыбыт кинигэ айар-суруйар эйгэҕэ саҥалыы тыыны бэлэхтиир. Икки тылынан тахсыбыт кинигэ дойду бары библиотекларынан тарҕанна. Онон саха хомоҕой хоһооно нууччалыы  тылбаастанан ааҕааччыта кэҥиир кыахтанна. Саҥа бырайыакка ааспыт сылга дойду түөрт норуота кыттыста . Олортон биирдэстэрэ Саргылаана Гольдерова - Саргы Куо.

Саргылаана Гольдерова - Саргы Куо, суруйааччы, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ: "80-90 сс. саҕалаабыт эдэр сааһым, орто сааһым  поэзията үксэ киирдэ. Бу поэзия кинигэтэ тапталга, махталга, алгыска олоҕуран, ол ситимигэр айыллан, таҥыллан таҕыста".

Суруйааччылар, литература кириитиктэрэ уонна саха айымньытын таптааччылар бэлиэ түгэҥҥэ түмүстүлэр. Кинилэр кинигэҕэ айымньылар түһүмэхтэринэн наарданан киириилэрин сэргээтилэр, Саргы Куо поэзията уһулуччу тылбаастаммытын бэлиэтээтилэр. Хоһооннору нууччалыы тылга Ирина Ермакова оҥорбут, онтон "Соломо сэлээппэ" уонна "Халлаан Уола Хаардаах Мохсоҕол" диэн поэмалар Михаил Дьячковскай - Көлбө тылбааһыгар киирбиттэр.

Олег Сидоров, суруйааччы, саха суруйааччыларын ассоциациятын бэрэссэдээтэлэ: "Сахабыт тыла, биһиги суруйааччыларбыт Россия ааҕааччыларыгар тиийиэхтэрэ диэн эрэнэбит уонна онтон үөрэбит. Москваҕа сэтинньигэ 4 сиринэн презентация буолбута. Сүрүн ирдэбилинэн нууччалыы подстрочниктаах буолуохтаах этэ. Саргы Куо эрдэтээҥи хоһоонноорун тылбааһа баар этэ, онон кэлиҥҥи суруйуулара кинигэҕэ киирбэтилэр".  

Саҥа кинигэҕэ Саргы Куо ханна да  тахсыбатах айымньылара кытта киирбиттэр. Онон кини айар үлэтин сэҥээрээччилэргэ бэртээхэй бэлэх буолла. Поэтесса аҕата эмиэ олус биллиилээх суруйааччы Василий Гольдеров. Онон кини оҕо сааһыттан поэзия алыптаах эйгэтигэр бигэнэн улааппыт.  

Наталья Харлампьева, норуодунай суруйааччы, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ: "Аҕата кыыһын литератураҕа сиэтэн киллэрбитэ. Ол саҕана Саргылаана төһө да олох эдэр буоллар бастакы хоһооннорун Семен Данилов курдук улахан поэттар алҕаан тураллар. Инньэ гынан кини айар суолун аартыгар арыллан биэрбит буолуохтаах. Кини бастакы нууччалыы кинигэтиттэн өссө кэҥиэ, тирэхтэниэ диэн эрэнэбин".

Манна бэлиэтээн эппиттэринэн, поэт Саргы Куо билигин айар үлэтин ухханыгар сылдьар, олох эдэр сааһыттан кыра да кэмҥэ тохтообокко суруйар уратылаах. Кини сүрүннээн тыа сирин дьахтарын олоҕун, тапталы хоһуйар. Кэлиҥҥи кэмҥэ итэҕэл, сир ийэ туһунан үгүс айымньыны айда. Саргы Куо уопсайа  72 поэмалаах, 900 хоһоонноох.

Варвара Окорокова, тыл наукатын дуоктара, профессор, литературовед: "Кини олоҕо барыта поэзия. Поэттар сааһыран баран суруйбат буолаллар дииллэр, ол гынан баран кини өссө өрүлүйэн тахса турар. Хоһооннорун  тылыттан-өһүттэн хайдахтаах курдук саха тылын баайын, кыаҕын билэриттэн киһи сөҕүө уонна дьиктиргиэн сөп".

Киэҥ эйгэҕэ тахсыы - үүнүү өссө биир үрдэлэ. Ол аата ааҕааччы кэҥиир, онтон айар үлэ өссө  кынаттанар.