Өрөспүүбүлүкэтээҕи "Хомус тыына" күрэх

Сергей Зверев аатынан Үҥкүү национальнай тыйаатыра "Хомус тыына" диэн Өрөспүүбүлүкэтээҕи курэҕи тэрийдэ. Тэрээһин иккис сылын ыытыллар. Манна Саха сирин үгүс улууһуттан, саастарыттан тутулуга суох, 150 кэриҥэ хомусчут кыттыыны ылла.

Саха Сиригэр быйыл иккиһин ыытыллар хомусчуттар күрэхтэрэ оҕо уһуйаанын иитиллээччилэриттэн саҕалаан, аҕам саастаахтарга диэри кыттааччылары муста. Манна үс бөлөҕүнэн арахсан, 150 кэриҥэ киһи кыттыыны ылла. Тэрийээччилэр этэллэринэн, күрэх сүрүн соругунан саҥа талааннары арыйыы, саха норуотун үгэстэрин үйэтитии буолар.

"Дьүллүүр сүбэ бастакы композицияҕа сыыйа тардыы диэн традиционнай оонньууну көрөр, ол аата 90-с сылларга диэри киирбит ньымалары толороллорун көрөллөр. Оттон иккис композицияҕа аныгылыы, тугу баҕарар оонньуохха сөп, сорохтор музыкалаах оонньууллар, сорохтор кыыл, бөрө, ат саҥатын. Традиционнай ньыманы өссө сайыннаран, уларытан оонньуулларын дьүллүүр сүбэ көрөр", - диэн Чаҕылхан - күрэх ааптара, тута хоһуйар хомусчут  Георгий Слепцов иһитиннэрдэ.

Антонина Сизых оҕолору фольклорга уһуйар. Ансаамбылы тэрийэн, оҕолору дьарыктаабыта иккис сыла. Оҕолор 4 саастарыттан дьарыктаналлар. Быйыл өрөспүүбүлүкэ таһымнаах күрэххэ аан бастакытын кыттабыт, онон долгуйабыт диэн этэр. Оҕолор хомустуулларын наһаа сөбүлүүллэр, дьарыктаныан, үөрэниэн баҕалаах оҕо элбэх.

Онтон Дьокуускай куорат холбоһуктаах ансаамбыла тэриллибитэ 5 сыл буолла. Ансаамбыл араас күрэхтэргэ куруутун ситиһилээхтик кыттар. Бу иннинэ Санк-Петербурга, Абхазияҕа, Грузияҕа, Казаньҥа баран ситиһилээхтик кыттан кэллилэр. Ансаамбыл кыттааччылара таҥастарын-саптарын бэйэлэрэ тигэн, репертуардарын талан биир түмсүүлээхтик толороллор.

"Сахабыт сиригэр эдэр ыччакка холобур биэрэбит дии саныыбын. Биһигини көрөннөр эбээлэрбит, хос эбээлэрбит оонньуулар, оччоҕуна биһиги тоҕо оонньуо суохтаахпытый диэн. Кэнники барбыппытын да кэннэ оонньуохтара, интириэһиргиэхтэрэ, таҥаспытын-саппытын көрүөхтэрэ, киэн туттуохтара  дии саныыбын. Ол инниттэн сылдьабыт уонна бэйэбитигэр да элбэҕи билэбит, үөрэнэбит. 100 сааска диэри киһиэхэ үөрэх баар. Ол курдук сүүс сааспытыгар диэри үөрэнэрбит буолуо, күн ахсын саҥаттан саҥаны, тугу эмит көрөбүт", - диэн "Чэгиэн" уус-уран ансаамбылын кыттыылааҕа Анна Тырылгина кэпсээтэ.

"Арыллыы" уус-уран ансаамбыл анаан-минээн күрэххэ кытта кэлбит. Бэйэлэрин сатабылларын көрдөрө, кыттааччылары кытта уопут атастаһа. Маннык күрэх өбүгэ саҕаттан утумнанан кэлбит технологияны ыһыктыбакка,  көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ тириэрдэр, үөрэтэр диэн "Арыллыы" ансаамбыл уус-уран салайааччыта Байаана Дагдай этэр:

"Биһиги саха омуга буоларбыт быһыытынан,  фольклорнай бэстибээллэр, чопчу хомус, өрөспүүбүлүкэ таһымнаах ыытыллара олус үчүгэй. Биһирии көрөбүт кырачааннар оонньуулларын. Техника араас көрүҥүн барытын туһанан оонньоотулар. Киһи хайҕыы көрөр. Бу салайааччыларга, уһуйааччыларга сүрдээх улахан үлэ. Дьону түмүү, көстүүм тигиитэ эмиэ. Барыта үлэттэн тахсар. Маннык куонкурстар элбэхтэ тэриллэллэрэ буоллар, бэйэбит да, төрүт култуурабыт даҕаны сайдыа этэ".

Маннык күрэхтэр ыытыллаллара, ордук эдэр ыччакка туоһуланар диэн тэрийээччилэр этэллэр. Инникитин күрэҕи өссө кэнэтэн, киэн далааһыннаах  ыытар санаалаахтар. Өрөспүүбүлүкэттэн эрэ буолбакка, аан дойдуттан  кыттааччылары ыҥырар баҕа санаалаахтар