Биллиилээх туойдьут Ирина Сметанина быыстапката турда

Мас ууһа, туойдьут, иистэнньэҥ, өрөспүүбүлүкэҕэ уус-уран оҥоһук маастара Ирина Сметанина туойу кытта алтыспыта 30 сыл буолла. Кэнники уонтан тахса сыл бэтэрээ туойтан араас оҥоһуктары, чуолаан иһити-хомуоһу оҥоруунан утумнаахтык дьарыктанар, бэйэтэ оҕо Киинигэр Күнчээнэ туой иһит мастарскыайын салайааччыта. 

Ирина Сметанина, "Күнчээнэ" туой иһит мастарскыайын салайааччы: "Үксүн илиинэн мэһийэн оҥоробун. Эргиннэрин эргитэн үүннэрэн таһаарабын. Холобур, бу күөс иһитин былыргы иһити үтүгүннэрэн оҥорбутум".

Ирина Николаевнаны бииргэ төрөөбүт эдьиийэ туойга уһуйбут. Мария Николаевна Гуляева-Туойа Саха сиригэр бастакы идэлээх туойдьут, кермист-худуоһунньук. Оҕо художественнай оскуолатын уһуйааччыта, баҕалаахтары туойга үөрэтэр.

Мария Гуляева-Туойа,  худуоһунньук-керамист, Дьокуускайдааҕы художественнай оскуола уһуйааччыта: "Билигин туойдьуттар элбэхтэр. Бэйэлэрэ сүрэх баҕатынан үлэлии сатыыллар. Мин баҕалаах дьону үөрүүнү кытары үөрэтэбин. ". 

Ирина, Мария удьуордарын утумнаан үрдүк таһымнаах маастарга тиийэ үүммүттэр. Ол курдук, кинилэр аймахха былыр-былыргыттан дэгиттэр уустар, иистэнньэҥнэр, худуоһунньуктар бааллар эбит.

Евдокия Сафронова, Дьокуускай олохтооҕо: "Биүиги хос хос эбэлэрбит уустар эбит. Холобур, Даарыйа диэн эбэбит тииҥ баттаҕыттан суорҕан тигэр этэ диэн кэпсииллэр. Биир эбэбит Аана туойунан иһит оҥорор эбит".

Айар быыстапка чэрчитинэн "Өбүгэбит сатабылын удьуордаан" диэн көрсүһүүгэ аймахтар, Ирина Николаевна оҕолоро, чугас дьоно муһуннулар. Кинилэргэ анаан эдьиийдии-балыс маастар-кылаас көрдөрдүлэр. Оҕолуун-кырдьаҕастыын туойунан иһит оҥоруутугар холоннулар. Ирина Николаевна иһиттэрин былрыгылыы ньыманан өҥнүүр-дьһүннүүр.

Ирина Сметанина, "Күнчээнэ" туой иһит мастарскыайын салайааччы: "Өҥ биэрэрбэр былыргы ньыманы туһанабын. Үүтүнэн, суоратынан сотоммун буһарабын".

Маны сэргэ Ирина Николаевна туой иһиттэрин алтанынан киэргэтэр. Бэйэтэ алтанынан эмиэ уһанар эбит, туох баар киэргэллэрин бэйэтэ оҥорор, төрүт ииһинэн эмиэ дьарыктанар. Ону кытта  саха уустарын киэргэллэрин мунньар эбит. Холобур, бу былыргы ытарҕа коллекцията. Оттон бу ийэтиттэн хаалбыт киэргэл-бастыҥа, түөс киэргэлэ, суһуох симэҕэ. Ирина Николаевна оҕолорун айар үлэ абылаҥар кыраларыттан уһуйар.

Күн Куо Сметанина, АГИКИ устудьуона: "Наар үлэтигэр илдьэ сылдьан уруһуйдатар этэ. Ону сэргэ туойунан оҥоттороро. Сорох үлэлэр манна көрдөрүүгэ бааллар". 

Кыыһа Күн Куо ювелир идэтигэр үөрэнэ сылдьар. Онон бу маннык, удьуор утума салҕанан, төрүт дьарык көлүөнэтэн көлүөнэҕэ бэриллэн өссө сайдыа турдаҕа.