Саха сиригэр Арктика күнүн бэлиэтээтилэр
Арктика сайдыытыгар Өрөспүүбүлүкэҕэ күн бүгүн улахан болҕомто ууруллар. Саха сирин судаарыстыбыннай бэлиитикэтэ 2030 сылга диэри Арктика оройуоннарыгар сайдыы сүрүн хайысхаларын ыйар ыйаах кулун тутар 13 күнүгэр баттанна.
Елена Голомарёва, СӨ дьокутаата, Ил Түмэн аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттарын уонна Арктика дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ: «Биһиги Ил Дархаммыт Арктика сайдыытыгар 2018 сылга “Стратегия развития 13 арктических улусов” диэн улахан докумуон бигэргэппитэ. Онтон салҕаан билигин биһиэхэ чопчу күнүнэн, ыйынан, сылынан ылыллыбыт. Сүрдээх үчүгэй улахан бырагырааманы ылан Арктика олохтоохторун сүрдээҕин үөртэ-көтүттэ».
2030 сылга Арктика олохтоохторун олохторо-дьаһахтара былаан быһыытынан харахха быраҕыллар гына тупса уларыйыахтаах. Номнуо сир, тырааныспар уонна бас билэр баай-дуол нолуоктарыттан Хоту оройуоннарга олорор дьон-сэргэ босхоломмуттара. Маны таһынан 13 арктическай улууска барыларыгар атыы-эргиэн логистическай кииннэрэ киириэхтээхтэр. Оччоҕуна бэйэ оҥорон таһаарыы көрдөрүүтүн таһыма, табаар ахсаана үрдүүр кыахтаныаҕа, сыана хас да бүк намтыаҕа. Күн бүгүн 8 оройуон кииннэригэр олоххо киирэн үлэлии тураллар. Маны сэргэ Арктика төрүт олохтоохторун духуобунай култуураларыгар эмиэ улахан болҕомто ууруллар.
Быыстапка-дьаарбаҥка 6-тыс төгүлүн үөрүүлээх быһыыга-майгыга арылынна, эҕэрдэ тыл мааныта этилиннэ. Араас улуустар уонна общиналар уран тарбахтаах маастардара биир түһүлгэҕэ муһуннулар. Арктика омуктарын култуураларын, олохторун-дьаһахтарын ойуулуур араас таҥас-сап, иһит-хомуос, туттар мал-сал эгэлгэтэ ыалдьыттар дьүүллэригэр таҕыста.
Яна Игнатьева, "Симэх" норуот уус-уран айымньытын дьиэтин салайааччыта: «Бүгүн бу быыстапкаҕа 12 арктическай улуустан кытта кэллилэр уонна общественнай тэрилтэлэр бааллар. Онон манна олохтоох дьоннор уус-уран оҥоһуктарын, тугунан дьарыктаналларын уонна талааннаах дьоннорун барыларын көрдөрүөхтээхпит».
Аксиния Ефимова - Дьячкова үтүөлээх сынньалаҥҥа тахсан баран иистэниинэн үлүһүйбүт. Кини этэринэн иистэнэр дьоҕур көлүөнэттэн көлүөнэҕэ, ийэттэн кыыс оҕоҕо бэриллэр. Кини кыра эрдэҕиттэн ийэтэ иистэнэрин көрөн үөрэммит. Билигин бэйэтэ иистэнньэҥ, маастар быһыытынан быыстапкаҕа кэлэн кыттыыны ыла сылдьар.
Аксиния Ефимова, Дьячкова - "Чубукулаах" көс аҕа ууһун салайааччытын солбуйааччыта, быыстапка-дьаарбаҥка кыттыылааҕа: «Мин аҕа ууһун орнаменнарынан туһанабын. Хас биирдии эбээн туспа оһуордаахтар. Онтукабытын биһиги аҕа ууспут 300 сылы быһа харыстаан илдьэ сылдьабыт».
Хотугу норуоттар "Мир арктики" быыстапка-дьаарбаҥкалара кулун тутар 19 күнүттэн 24 диэри ыалдьыттарын үөрэ көрсүөҕэ. Маннык тэрээһиннэр Арктика төрүт омуктарын кыһалҕаларын быһаарарга, кинилэргэ болҕомтону күүһүрдэргэ улахан суолталаахтар.