Мууһу ыллатар уустар күрэхтэрэ

Муус скульптуралары оҥоруунан 4-с сылын дьарыктанар Тааттаттан төрүттээх Василий Лопатин бу күрэххэ кытта сылдьар. 2 миэтэрэ усталаах, балтараа миэтэрэ туоралаах муустан мамонт уонна чороон эскиистээх оҥоһугу чочуйан таһаарыахтаахтар. Маннык үлэ сүрүн уустуга туохха сытарын кэпсиир.

Василий Лопатин,  "Бриллианты Якутии" бэстибээл кыттыылааҕа: «Оҥоһукпутун мууска сөптөөхтүк аттарыы ол саамай уустук. Онтон туох ханна баарын быһаардахха чэпчиир».

Күрэх үөрүүлээх арыллыытыгар 20 хамаанда парааттаан киирдэ. Монголияттан, уруулуу Тыва өрөспүүбүлүкэтиттэн, Хабааровскай кыраайтан уонна Саха сирин 10 оройуонуттан кыттыыны ылаллар. Сайынын мас уһаныытыгар буоллун, кыһынын мууска буоллун ыраахтан сылдьар ыалдьыттарбыт Монголияттан куруук кытта кэлэллэр. Быйыл халлааммыт урукку сыллардааҕар сылыйан уустуктары үөскэппэтэ диэн үллэстэллэр. Омуктар доҕордоһууларын мууска оҥорон көрдөрөөрү муустарын бэлэмнииллэр. Бэстибээл сарсыарда 10 чаастан киэһээ сэттэҕэ диэри нэдиэлэ устата ыытыллыа.

Быйылгы күрэх тиэмэтэ буолаары турар ахсыс норуоттар икки ардыларынааҕы Азия оҕолорун оонньууларыгар ананна. Хамаандалар эрдэттэн эскиистэрин салайар хамыыһыйаҕа ыытан, көҥүл ылан, айа-тута тураллар. Биир дьону сөхтөрбүт үлэнэн Мэҥэ Хаҥалас хамаандатын оҥоһуга буолла. Кинилэр аан бастакынан суол-иис тэлэн киирбит Аан Дархаммытын, Михаил Николаевы, оҥорон таһаардылар. Улуу киһибит мэтириэтин оҥорууга улахан эппиэтинэһи сүгэммит, бэриллибит бириэмэ иһигэр сыалбытын ситтибит диэн үллэстэллэр.

Архип Скрябин, "Бриллианты Якутии" бэстибээл кыттыылааҕа: «”Азия оҕолоро”  оонньууга сыһыаннаах оҥоһугу оҥордубут. Бу күрэхтэһиини төрүттээбит Михаил Ефимовичпытын оҥордубут».

Сайын буолан ааспыт "Легенды Севера" мас күрэҕин кыайыылаахтара, Николай Колодезников уонна Роман Шадрин, муустан гимнастка кыыһы чочуйан таһаардылар. Сөбүлүүр дьарыктарын туохтааҕар да ордорон, дууһаларын ууран туран үлэлииллэр. Маннык үлэҕэ саамай уустуга эскиис толкуйдааһына диэн күрэх кыттыылааҕа кэпсиир.

Николай Колодезников, "Бриллианты Якутии" бэстибээл кыттыылааҕа: «Саамай ыарахана эскиис толкуйдааһына. Онтон оҥоһугун бэйэҕиттэн тутулуктаах. Халлаан сылаас буолан мууһу кыһарга үчүгэй».

Күрэх иккис уонна үһүс түһүмэҕэ 202 түөлбэҕэ ыытылла турар. "Мир будущего" диэн ааттаах муус оҥоһук күрэҕэр саҥа сайдыы олоҕун ким хайдах төлкөлөөн көрөрүнэн оҥорор.

Тыва өрөспүүбүлүкэтиттэн кытта кэлэ сылдьар уолаттар сир кэскилэ диэн өйдөбүлгэ Енисей, өрүс ийэтин, оҥорон таһаардылар. Эне-сай урут да баар этэ, кэнэҕэс да сахха баар буолуо диэн үрдүк суолталаан оҥороллор. Тыыба кыыһын төрдүгэр истиэп сэдэх кыыллара: баарыс, чубуку, көтөр кыыл арааһа бааллар. Истиэп сириттэн кэлэ сылдьар кыттааччылар бэйэлэрин үлэлэригэр эрэллээхтэрин бэлиэтээтилэр