Саха тылын хаапыдырата тылы билим өттүнэн сайыннарар
Хотугулуу-Илин федеральнай университет саха тылын хаапыдыратыгар быйыл маҕыыстыр миэстэтигэр икки идэ хайысхата арыллыаҕа. Арассыыйа тылларын үөрэтии уонна араас омуктар тылларын кытта тэҥнээн үөрэтии буолар. Ол эбэтэр Аангылыйа, Ньиэмэс, Кэриэй уонна түүр тылын кытта ханыылыы тутан үөрэтии.
Төрүт тыллары харыстааһын кыһалҕата сытыытык туран, дойду үрдүнэн ону быһаарарга туох үлэ ыытыллыахтааҕа эмиэ мунаах суол буолар. Саха тылын идэ оҥостон баһылаары 60 тахса устудьуон Саха салаатыгар үөрэнэ сылдьар. Хас биирдии устудьуон маҥнайгы куурустан сыһыаннаах учууталларга сыстан научнай үлэтин суруйбутунан барар. Тыл араас кыһалҕалаах, чинчийиллэ илик өрүттэрин арыйан бүтүн түүр норуотун билимигэр улахан кылааты киллэрэллэр. Ону таһынан бүтүн Арассыыйатааҕы билим кэмпириэнсийэлэригэр, олимпиадаларыгар үрдүк ситиһиилээхтик кытталларынан киэҥник биллэллэр.
Дария Чиркоева, саха тылын хаапыдыратын сэбиэдиссэйэ: "Улахан историялаах хаапыдыра буоларбытын Саха сиригэр билэр буолуохтаахтар. Саха тылын, билимин өрө тутар дьону иитэн-үөрэтэн таһаарар сыаллаахпыт-соруктаахпыт. Биллэн турар, учууталлыан баҕалаахтары эмиэ бэлэмниибит. Ол эрэн бастакынан билим өйдөбүлүн туруорабыт".
Быйыл маҕыыстыр миэстэтигэр уопсайа икки идэ хайысхата арыллыа. Арассыыйа тылларын үөрэтии уонна араас атын омуктар тылларын кытта тэҥнээн үөрэтии. Холобурга, Ааҥгылыйа, Ньиэмэс, Кэриэй уонна түүр тылын кытта ханыылыы тутан үөрэтии буолар. Аспирантураҕа билим эйгэтигэр сиппит-хоппут бэлэм испэсэлиистэри ылан үөрэтэллэр.
Иван Васильев, саха тылын хаапыдыратын аҕа учуутала: “Тылга дьоҕурдаахпыт диэн туттарсан киирбит оҕолор. Онон баһыйар өттө сөпкө таланнар, учуутал эбэтэр тыл үөрэхтээҕэ буолан тахсаллар”.
Бу үөрэххэ киирбит оҕолор тыл үөрэхтээҕэ буолан тахсаллар. Маннык идэлээх үлэһит хас биирдии тэрилтэҕэ киэҥник ирдэнэр буолан үлэнэн хааччылыы көрдөрүүтэ үчүгэй.
Никита Аянитов, саха салаатын 1-гы кууруһун устудьуона: "Манна биһигини сахалыы ыраастык саҥарарга уонна төрүт тылы өрө тутарга үөрэтэллэр. Киһиэхэ сүрүнэ тыл буолуохтаах. Хас биирдии киһи төрөөбүт тылын билиэхтээх таптыахтаах. Ол туһугар үлэлии, үөрэнэ сылдьабыт".
Төрөөбүт тылы оскуолаҕа үөрэтии билиҥҥи кэмҥэ бары түүр тыллаахтарга уопсай кыһалҕанан буолла. Бу кыһалҕаны суох оҥорорго устудьуоннар элбэх үлэ бара турарын бэлиэтээтилэр.
Алексей Борисов, саха салаатын 1-гы кууруһун устудьуона: “Үөрэхпитигэр саха тылын билим өттүнэн дириҥ хорутуулаахтык үөрэтэбит. Бэрт соторутааҕыта түүр тылларын олимпиадатыгар Алтай өрөспүүбүлүкэтигэр бара сырыттыбыт. Онно тыл кыһалҕатын тула эмиэ үгүс кэпсэтии барда. ”
Дириҥ баай устуоруйалаах саха салаата бэйэтин устудьуоннарынан киэн туттар. Билим эйгэтигэр үлэни ыытыы - бу тылы харыстааһын эрэ буолбакка, туттуллар эйгэтин кэҥэтии уонна үрдүк таһымҥа таһаарыы буолар. Төрөөбүт тылын толору баһылаабыт киһи хайа баҕарар тылы түргэнник ылынымтыа буоларын чинчийээччилэр бэлиэтииллэр.