Сүлдьүкээргэ мэччирэҥ уонна оттуур сир тиийбэт

Кыстык ортолотто. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ иһитиннэрэринэн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн кыһыны туорааһын орто кээмэйинэн баран иһэр. Холобура, Мииринэй оройуонун Сүлдьүкээригэр саха ынахтарын тутар салаатыгар кыстыгы  этэҥҥэ ортолопуттар. Ол эрэн кэккэ күчүмэҕэйдэри көрсүбүттэр.

Кыстык түмүктэнэрэ 100-тан тахса хонук хаалла. Тымныы саамай оройо намыраан, үлэһиттэр да, хороҕор муостаахтар да сэргэхсийбиккэ дылылар. Мииринэй оройуонун Сүлдьүкээригэр 3 сыллааҕыта саха ынаҕын генопуондатын тэнитэр сыаллаах-соруктаах «Саха ынаҕа» хааһына тэрилтэтэ тэриллибитэ. Үөһээ Бүлүүттэн, Амматтан, Горнайтан, Намтан уонна Өймөкөөн улуустарыттан саха боруодатын хороҕор муостаахтара аҕалыллыбыттара. Тэрилтэ үһүс кыстыгын этэҥҥэ туораан эрэр.

Павел Данилов, "Саха ынаҕа" хааһына тэрилтэтин Сүлдьүкээрдээҕи салаатын биригэдьиирэ: "Кыһыны этэҥҥэ туораан эрэллэр. Оппут тиийиэх курдук. Кэлиэхтээх от барыта кэлбитэ. Бэйэбит киэнэ аҕыйах, 60 туоннаны эрэ оттообуппут. Төрүөх быйыл хойутаата. Кыра сүөһүлэргэ отурба биэрэбит".

Саха ынаҕын көрүүтэ-харайыыта дьиҥ уустуга суох. Төрүкү маннааҕы бэйэбит харамайбыт буолан, аһын тапта эрэ сеп. Ол эрэн, биллэн туран, барыта эриэ-дэхси буолбат. "Холобура, эт тутуохтарыгар диэри ньирэйдэр мөлтөһүөр соҕус буолаллар",- диэн үлэһиттэр кэтээн көрүүлэрин кэпсииллэр. Маныаха  ынах турар сирэ улахан оруолу оонньуур. Манна даҕатан эттэххэ, төрөөһүүҥҥэ эмиэ.

"Саха ынаҕа" тэрилтэ Сүлдьүкээрдээҕи салаатыгар 158 с8678 кыстаан турар. Мантан сотору кэминэн 40 ынах төрүөх биэриэ. Онтон 3 ньирэй номнуо күн сирин көрдүлэр.   

Быйыл төрүөх хойутаата диэн үлэһиттэр иһитиннэрэллэр. Манна төрүөт үгүс. Онтон сүрүннэрэ – мэччирэҥ уонна оттуур ходуһа кырыымчыга.

Кирилл Алексеев, "Саха ынаҕа" хааһына тэрилтэтин Сүлдьүкээрдээҕи салаатын салайаччыта: "Кыһалҕабыт диэн мэччирэҥ уонна оттуур сир тиийбэтэ. Ону сир баайын туһанааччылары кытары үлэлэһэн ходуһа оҥотторо сатыыбыт. Быйыл Бүлүүтээҕи ГЭС улаханнык мэһэйдээтэ, эмискэ уу тахсан, мэччирэҥ сүтэн сүөһүлэрбит тыаҕа баран хаалбыттар".

Манна даҕатан эттэххэ, саха ынаҕа кыратынан, хойуу туулээҕинэн, 5-6% сыалаах ууттээҕинэн, ураты хаачыстыбалаах иҥэмтиэлээх этинэн биллэр. Маны тэҥэ аһыгар олох талымаһа суох, түргэнник уойар, бэрт тулуурдаах. Араас ыарыыларга ылларбат ураты кыахтаах эбит.

Онтон билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн кыстык ортолотто. Уопсайа Саха сирин үрдүнэн 172 тыһ. тахса хороҕор муостаах кыһыны туоруу турар. Хаалбыт 3 ыйы этэҥҥэ туоратарга тустаах министиэристибэ хаһаайыстыбалары эбии аһылыкка киллэрэргэ ыҥырар