Бизоннар кыстыктарыттан

"Уус-Буотамаҕа" кыстык этэҥҥэ бара турар. Бизоннар Саха сиригэр 2006 сыллаахтан саҕалаан олохсутуллубуттара. Онтон ыла  ураты суолталаах чинчийии саҕаламмыта. Бу  үлэ билигин да ыытыллар, ол кэмтэн ыла олохсуйбут харамайдар Саха сирин айылҕатыгар үөрэмиттэр.

Саха сиригэр аан маҥнайгы "Уус-Буотама"  бизоннары тутар -харайар сиргэ кыстык кэмэ үгэннээн турар. Быйыл төһө да тымныы кыһын турдар, аарыма кыыллар туруктара үчүгэй. Билигин манна тыһылары кытта оҕолоро тураллар, онтон атыырдар туспа көрүллэллэр.

Бизон аан дойдуга саамай сэдэх, сүтэн эрэр кыыллартан биирдэстэрэ. Тыа бизона Канадаҕа эрэ баар, онно 4 тыһыынча кэриҥэ төбө ааҕыллан турар. Онон бырайыак чэрчитинэн, чахчы симэлийэн эрэр кыыллары ууһатыы олохтооҕун көрдөрөн, бизоннар күн бүгүн үс питомникка көрүллэн-хараллан тураллар. Ол курдук Хаҥалас улууһугар Буотамаҕа, Горнай Тыымпынайыгар уонна Сунтаар улууһугар түҥ былыргы кыыллары сөргүтүүгэ үлэ барар.  Аан бастаан 30 бизон кэлбит эбит буоллаҕына, билигин   уопсай ахсаан 250  куоһарар. Манна Буотамаҕа уһуур-тэнийэр бизоннар тутуллаллар, салгыы оҕолору атын питомниктарга  көһөрөллөр. Билиҥҥи кыстыгы 10 ньирэй этэҥҥэ туоруур.

Егор Иванов, "Уус-Буотама" питомник үлэһитэ: "Кыстык этэҥҥэ баран иһэр. Тымныыны билиммэттэр. Күҥҥэ сүүрбэлии киилэ от, комбикорм биэрэбит.  Манна 40 төбөнү тутан турабыт. Оҕустар атын сиргэ тураллар. Саас оҕолорун Тыымпынайга ыыталыахпыт".

Былырыыҥҥы төрүөхтэри 10 ыйдарын туолааттарын кытары Горнайга ыыппыттара. "Билигин төһө бизон уулааҕа биллибэт, сотору төрүөх эрэ кэмэ саҕаланнаҕына билиэхпит" диэн питомник арыллыаҕыттан бэринилээхтик үлэлиир Егор Иванов кэпсиир. Кини хас биирдии бизоннарын билэр, атыырдары ааттарынан эрэ ыҥыран.

Быйыл питомникка өссө биир саҥа тутуу дьэндэйэн эрэрэ үлэһиттэри үөрдэр. Үлэлииргэ усулуобуйа тупсарыгар анаан улахан гараж тутуллар. Сунтаар уолаттара томороон тымныыны ахсарбакка үлэлэрэ оргуйан олорор.

Юрий Вольнов , тутуу үлэһитэ: "Икки тыраахтыр киирэр гараһын тутуутун саҥа саҕалаатыбыт. Саҥа дьылга диэри түмүктүөхтээхпит".

Нэдиэлэҕэ биирдэ хайаан да Буотама олохтоохторун туһааннаах исписэлиистэр билсэн бараллар. Бизон муҥутуурунан улаатар ыйааһына 1 туонна. Аһын 90% үүнээйи, ол эбэтэр күҥҥэ 50  киилэ күөх маасса. Үс сааһыттан төрүөх биэрэр. Олорор кэмэ - 20-25 сыл.  Россия үрдүнэн соҕотох Саха сиригэр баар.